Zdążyliśmy się już przyzwyczaić do myśli, że od 1 września obowiązują nowe reguły dotyczące oceny pracy nauczyciela i związanego z nią awansu zawodowego. Niemniej wciąż zapisy rozporządzenia budzą wątpliwości, dyrektorzy łamią sobie głowy nad odpowiednim formułowaniem wskaźników, a związki zawodowe opiniują negatywnie regulaminy. Spróbujmy raz jeszcze spojrzeć na aspekty oceny pracy nauczyciela i wskazać, na co należy zwrócić szczególną uwagę, redagując wskaźniki do poszczególnych kryteriów, a potem, jak dokonywać takiej oceny, by wiązało się to jak najbardziej z jej merytoryczną sferą i nie budziło potem nieporozumień między ocenianym nauczycielem a dyrektorem.
Przypomnijmy i uporządkujmy kilka zagadnień.
Jak wygląda podstawa prawna oceny pracy nauczyciela.
Jest ona uregulowana treścią ustawy z dnia 26 stycznia 1982 roku Karta Nauczyciela i przepisami zawartymi w aktach wykonawczych do ustawy wydanymi przez właściwych ministrów w zależności od typów szkół czy placówek. Tam znajdziemy szczegółowe informacje na temat kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela, tego co powinno znajdować się w karcie oceny pracy, składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego, czy komisji oraz trybu odwoławczego od oceny. Odniesienia do oceny pracy nauczyciela odnajdziemy w ustawie o finansowaniu zadań oświatowych, natomiast zmiany dotyczące awansu zawodowego nauczycieli, w nowym rozporządzeniu z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli. Na podstawie powyższych dokumentów dyrektor jest zobowiązany do ustalenia regulaminu, w którym znajdą się wskaźniki poziomu realizacji poszczególnych kryteriów, punktacja, a wszystko oczywiście z założenia dostosowane do specyfiki szkoły czy placówki, jej kształtu organizacyjnego, charakteru, zaplecza kadrowego czy materialnego. Regulamin wprowadzony jest zarządzeniem dyrektora, po uprzednim zaopiniowaniu przez radę pedagogiczną i związki zawodowe. Należy nadmienić, że opinia rady czy zakładowych organizacji związkowych nie jest dla dyrektora wiążąca, zatem nawet negatywna opinia nie przerywa procesu wprowadzania procedur związanych z oceną pracy nauczyciela. Dobrze jednak treść wskaźników redagować biorąc pod uwagę konstruktywne głosy rady pedagogicznej czy związków, by wskaźniki były jak najbardziej obiektywne, konkretne i mierzalne, co pozwoli w przyszłości uniknąć sytuacji spornych.
Kto będzie oceniany?
Od 1 września 2018 r. ocenie podlegają pracownicy pedagogiczni przedszkoli, szkół i placówek, publicznych i niepublicznych, czyli nauczyciele w rozumieniu art. 6a ustawy Karta Nauczyciela, niezależnie od wymiaru zatrudnienia i stopnia awansu zawodowego, więc obecnie dotyczy to również stażystów.
Kiedy i kto będzie oceniany?
Nauczyciele kontraktowi i mianowani, zgodnie z przepisami prawa, powinni zostać ocenieni do 31 sierpnia 2021, a jeżeli w tym czasie rozpoczną staż na kolejny stopień awansu zawodowego, ocena dokona się po zakończeniu stażu.
Nauczycie dyplomowany, legitymujący się w dniu 1 września 2018 r. co najmniej trzyletnim okresem pracy w szkole od dnia uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego powinien zostać oceniony do 30 czerwca 2020 r. Od dyrektora zależy, których nauczycieli – z dłuższym, czy krótszym stażem ujmie jako pierwszych w harmonogramie, niemniej do końca roku szkolnego 2020/2021 nauczyciele wszystkich stopni awansu zawodowego muszą posiadać ocenę pracy.
Co jest oceniane?
U podstaw oceny pracy nauczyciela w nowej odsłonie leżą wymagania sformułowane w obowiązkach ustawowych, zawartych między innymi w art. 6 Karty Nauczyciela; kryteriach zawartych w rozporządzeniu o ocenie pracy; wskaźnikach oceny pracy, precyzujących
Ocena pracy, z założenia, ma być sprawdzeniem, czy nauczyciel realizuje swoje obowiązki sprecyzowane w Karcie Nauczyciela i ustawie Prawo oświatowe. Na tej podstawie związki zawodowe często zwracają uwagę na to, by nie formułować we wskaźnikach realizacji kryteriów zadań wykraczających poza obowiązki pracownicze. Niemniej szczególne znaczenie przy formułowaniu wskaźników będzie miał statut szkoły, przedszkola lub placówki, w której pracuje nauczyciel, więc ocenie będzie podlegać oczywiście stopień realizacji przez nauczyciela obowiązków wynikających z ustawy, ale w odniesieniu do zadań doprecyzowanych w statucie.
