Za organizację pracy zespołów nauczycielskich odpowiedzialny jest dyrektor. Wiedzę w tym zakresie powinien nabyć w czasie przygotowania do pełnienia funkcji lidera placówki. Tematyka ta jest bowiem jednym z elementów w procesie kształcenia kadry zarządzającej oświatą.
Opieranie się jednak wyłącznie na wiedzy i umiejętnościach dyrektora jest niewystarczające. Pracą poszczególnych grup kierują liderzy. Jeśli oni nie będą posiadać odpowiednich kompetencji do prowadzenia zespołu, a co gorsza będą na przykład bagatelizować bardzo ważny obszar jego działalności jakim jest ewaluacja lub nie będą potrafili właściwie się komunikować, czy też rozdzielać zadań jego członkom, trudno będzie się doczekać efektywnej pracy grupy.
Zmiany szkolnej rzeczywistości powinny się więc rozpocząć od edukacji jej kadr. Część pedagogów nie miała bowiem możliwości wykształcenia w sobie umiejętności pracy w grupie, a przecież taki styl działania niesie za sobą ogromne korzyści dla nauczyciela, szkoły i ucznia.
Korzyści dla nauczyciela:
– ma możliwość konsultowania swoich poczynań, może usłyszeć głos innych na temat swoich pomysłów, przez co znacząco zmniejsza się ryzyko podjęcia niewłaściwych działań,
– działa zasada współuczenia – nauczyciel może zarówno czerpać wiedzę od innych, a co za tym idzie rozwijać się, ale także ma możliwość przekazania swojej wiedzy pozostałym członkom grupy,
– działając w różnych grupach zadaniowych nabywa wiedzę z różnych obszarów działalności szkoły,
– ma szanse lepiej poznać inne style działania w tym samym obszarze,
– integruje się z członkami swojej placówki, wzrasta poziom poczucia przynależności,
– ma możliwość realizacji pomysłów, które nie byłyby możliwe do wykonania samodzielnie,
– wzrasta poziom poczucia bezpieczeństwa ponieważ za efekt działań odpowiada grupa,
Korzyści dla szkoły:
– w placówce skuteczniej rozwiązuje się problemy gdyż w sytuacjach zadaniowych działa zasada „co dwie głowy to nie jedna”,
– wzrasta poziom poczucia przynależności i identyfikacji z placówką wśród jej pracowników, gdyż w grupach w których działa nauczyciel ma on szanse odnaleźć osoby chcące działać w podobnych jak on obszarach,
– działanie grupowe zwiększa skuteczność i ułatwia wykonanie zadań stojących przed szkołą,
– rozwój jednostki działającej w zespole wpływa na progres działalności szkoły,
– działalność zespołowa integruje środowisko,
Korzyści dla ucznia:
– pedagodzy realizujący wyzwania zespołowo podejmują się działań, których nie wykonaliby działając samodzielnie, przez co uczeń może otrzymać bogatszą ofertę edukacyjną
– nauczyciele wspólnie podejmują się działań pomocowych, dzięki czemu mogą wypracować najkorzystniejsze rozwiązania dla podopiecznych,
– nauczyciele nabywają wiedzę i doświadczenie w zakresie współpracy, przez co podnoszą swoje kompetencje odnośnie kształtowania umiejętności pracy
w zespole u swych wychowanków, a więc uczeń czerpie wiedzę od lepszego fachowca,
– uczniowie mogą ze swym pomysłem lub problemem zwrócić się do grupy pedagogów, a nie jednej osoby, dzięki czemu mogą liczyć na efektywniejsze wsparcie ich potrzeb.
Organizację pracy danej placówki edukacyjnej reguluje statut. To w nim powinny znaleźć się zapisy precyzujące działania zespołów nauczycielskich.
W tym dokumencie zawrzeć należy zapisy odnośnie sposobu wyłaniania lidera, sposobów dobierania członków, dokumentowania pracy poszczególnych grup, sposobów planowania i ewaluowania działań.
Śledząc statuty różnych placówek można dostrzec, że najczęściej powoływane są zespoły:
– Przedmiotowe – których rolą jest badanie poziomu wiedzy i umiejętności uczniów z danej dzieciny, organizowanie działań sprzyjających rozwojowi dzieci (konkursy, festiwale, wycieczki przedmiotowe), wymiana doświadczeń celem wyszukania najskuteczniejszych metod i form pracy, współpraca przy pozyskiwaniu pomocy dydaktycznych, wspólne dobranie programów nauczania czy też poszukiwanie innowacyjnych rozwiązań w celu podniesienia efektów kształcenia z danego obszaru.
– Wychowawcze – których głównym celem jest opracowanie planów pracy wychowawczej, ale także wypracowanie zmian w tych dokumentach zależnie od bieżących potrzeb. Do tych zespołów często należy również planowanie pracy w zakresie profilaktyki zdrowotnej, uzależnień czy też wykluczeń.
– Klasowe – zrzeszające nauczycieli uczących w danej klasie. Ich zadaniem jest wspólne opracowanie metod i form działań zgodnych z potrzebami danego zespołu klasowego lub indywidualnych uczniów.
– Zadaniowe – które są powołane w celu wykonania konkretnych zadań.
W praktyce w tym dziale powoływane są najczęściej zespoły statutowe, ds. ewaluacji wewnętrznej, wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli, promocji placówki. Działalność tych zespołów jest rozciągnięta w czasie i powoływane są najczęściej rok rocznie. W placówkach istnieje także potrzeba powoływania zespołów na krótszy czas, których celem jest realizacja konkretnego zadania, np. pikniku rodzinnego, imprezy o charakterze charytatywnym, obchodów rocznicy powstania szkoły, projektu realizowanego przy współpracy z innymi instytucjami. Takie zespoły po wykonaniu zadania przestają istnieć.
Joanna Wodzińska – uczestniczka Kursu Zarządzania Oświatą organizowanego przez Instytut Kształcenia EKO-TUR, Niepubliczną Placówkę Doskonalenia Nauczycieli
