Każda szkoła może organizować dla uczniów różnorodne formy krajoznawstwa i turystyki, które odbywają się poza jej terenem. Poza obiektami należącymi do szkoły uczniowie mogą także uczestniczyć w organizowanych przez nią zajęciach.
Rodzaje wycieczek:
- wycieczki przedmiotowe, są inicjowane i realizowane przez nauczycieli w celu uzupełnienia obowiązującego programu nauczania, w ramach danego przedmiotu lub przedmiotów pokrewnych;
- wycieczki krajoznawczo-turystyczne, są to wyjścia, w których udział nie wymaga od uczestników przygotowania kondycyjnego i umiejętności specjalistycznych;
- wszystkie inne wyjścia typu: imprezy turystyki kwalifikowanej, obozy wędrowne, biwaki, rajdy, złazy, rejsy, spływy itp. wymagają od uczestników przygotowania kondycyjnego i umiejętności specjalistycznych.
Warunki konieczne do zorganizowania wycieczki przez szkołę:
- wyznaczenie kierownika wycieczki przez dyrektora szkoły,
- przygotowanie wycieczki pod względem programowym i organizacyjnym,
- zatwierdzenie przez dyrektora szkoły karty wycieczki, zawierającej program, listę uczestników, imię i nazwisko kierownika wycieczki oraz dane opiekunów,
Przy organizacji zajęć, imprez i wycieczek poza terenem szkoły lub placówki liczbę opiekunów oraz sposób zorganizowania opieki ustala się, uwzględniając wiek, stopień rozwoju psychofizycznego, stan zdrowia i ewentualną niepełnosprawność osób powierzonych opiece szkoły lub placówki, a także specyfikę zajęć, imprez i wycieczek oraz warunki, w jakich będą się one odbywać.
Kierownik wycieczki odpowiedzialny jest za całą organizację, przebieg i realizację programu, rozliczenie finansowe, dokumentację imprezy oraz za zdrowie i bezpieczeństwo uczestników, dobrą, bezkonfliktową atmosferę, a także powierzone mienie (wyposażenie i ekwipunek).
Dla grupy liczącej do 40 uczestników włącznie powołuje się jednego kierownika, zaś powyżej 40 uczestników dodatkowo zastępcę kierownika.
Kierownik wycieczki
Do obowiązków Kierownika (i jego zastępcy – w zakresie wyznaczonym przez kierownika) należy:
- znajomość przepisów w zakresie organizacji i przeprowadzania imprez turystycznych;
- podanie uczestnikom terminu, miejsca wyjazdu i powrotu;
- sprawowanie nadzoru nad zapewnieniem warunków do pełnej, bezpiecznej realizacji programu imprezy;
- opracowanie i przedstawienie programu i szczegółowego harmonogramu;
- opracowanie regulaminu imprezy i zapoznanie z nim uczestników;
- zapoznanie uczestników z zasadami bezpieczeństwa i zapewnieniem warunków do ich przestrzegania;
- zapoznanie uczestników ze szczegółowymi regulaminami związanymi z pobytem w różnych miejscach, przejazdami, miejscami zakwaterowania;
- organizacja transportu, wyżywienia i noclegów;
- wykupienie dodatkowej polisy ubezpieczeniowej na czas trwania imprezy;
- określenie i przydzielenie zadań Opiekunom w zakresie realizacji programu i zapewnienia opieki i bezpieczeństwa uczestnikom;
- określenie i podział zadań wśród uczestników;
- nadzorowanie planu finansowego (określenie kosztów: ogólnego, jednostkowego, organizacyjnych i programowych imprezy);
- dysponowanie środkami finansowymi przeznaczonymi na realizację imprezy (regulowanie zobowiązań) i sporządzanie rozliczenia finansowego po jej zakończeniu na podstawie zgromadzonych dowodów finansowych;
- prowadzenie dokumentacji imprezy i sporządzenie sprawozdania ustnego lub pisemnego z jej przebiegu organizatorowi;
- poinformowanie szkolnego Inspektora BHP i dyrekcji o ewentualnych wypadkach, które miały miejsce w trakcie wycieczki.
Kierownikiem wycieczki lub imprezy szkolnej może być pracownik pedagogiczny szkoły o kwalifikacjach odpowiednich do realizacji określonych form krajoznawstwa i turystyki, przy czym musi on posiadać ukończony kursu kierowników wycieczek szkolnych.
Dyrektor nie może wskazać jako kierownika wycieczki osoby, która nie posiada odpowiednich kwalifikacji do realizacji tej formy krajoznawstwa i turystyki, bo narazi się na zarzut działania niezgodnie z obowiązującymi przepisami i braku dbałości o bezpieczeństwo uczniów.
Organizując różne formy pracy z uczniami poza obiektami należącymi do szkoły, należy odróżnić te, które są związane z organizowaniem krajoznawstwa i turystyki od zajęć prowadzonych poza jej terenem, czyli tzw. wyjść szkolnych. Nie trzeba organizować wycieczki, by przejść z uczniami do innej placówki i uczestniczyć w zorganizowanej dla dzieci imprezie czy wziąć udział w zajęciach przy ognisku. W takiej sytuacji jest to traktowane jako wyjście szkolne i wymaga jedynie wpisu w tzw. Rejestrze Wyjść Szkolnych.
