Ogólnym celem doskonalenia zawodowego jest sprostanie nieustannie zmieniającym się wymaganiom stawianym nauczycielom przez system oświaty, społeczeństwo, zmiany polityczne, rozwój nauk pedagogicznych, itp.
H. Dybek (2000) prezentuje następujące cele doskonalenia zawodowego nauczycieli:
– uzyskiwanie najwyższej efektywności w pracy dydaktyczno-wychowawczej,
– kształtowanie własnej osobowości,
– umiejętność korzystania z informacji,
– dążenie do jak najlepszej diagnozy rozwoju uczniów,
– wzbogacenie życia kulturalnego oraz zrozumienie ówczesnej kultury,
– rozwijanie twórczości pedagogicznej.
Dobrze zaplanowany proces doskonalenia sprzyja osiąganiu wyżej wymienionych celów i innych istotnych dla danej placówki. System WDN pozwala nauczycielom na zintegrowanie się wokół wspólnych wartości i trudności, aby następnie podejmować kroki w realizacji wyznaczonych celów. WDN to proces doskonalenia się (J. Kacorzyk, H. Osadnik, 2004). Oznacza, że podjęte działania mają być: celowe, nieprzypadkowe, zaplanowane, dobrze zorganizowane, analizowane i nastawione na osiąganie pozytywnych efektów. Ten proces ma służyć aktualizacji wiedzy kadry pedagogicznej i realizacji celów istotnych dla nich i placówki.
Zgodnie z art. 7 ust. 2 pkt. 4 Karty Nauczyciela za organizację doskonalenia nauczycieli w placówce oświatowej odpowiada dyrektor. Do jego obowiązków należy zapewnienie pracownikom należytej pomocy w realizacji ich zadań, a w tym także w doskonaleniu zawodowym. Dyrektor planuje budżet przeznaczony na doskonalenie, bierze udział w przygotowaniu rad szkoleniowych oraz w ewaluacji doskonalenia nauczycieli, współdziała z opiekunami stażystów starających się o awans zawodowy, kieruje działaniami umożliwiającymi rozwój placówki. Dyrektor może powołać zespół zajmujący się WDN, a następnie koordynować jego działalność.
Coraz częściej, mówiąc o dyrektorze, chcielibyśmy myśleć: dyrektor-lider, czyli ktoś, kto stanowi integralną część zespołu, ktoś, kto przewodzi, a nie jedynie zarządza. Rolą lidera w tej kwestii będzie zbadanie oczekiwań kadry pedagogicznej względem wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli. Odpowiedzenie na pytania: Jakie mamy potrzeby edukacyjne? Jakie cele chcemy zrealizować? Jakie formy doskonalenia będą najbardziej atrakcyjne oraz efektywne? W jakim miejscu i na jak długo będziemy się spotykać? Jakiej pomocy nauczyciele oczekują od dyrektora? Dalsze etapy to rozpatrzenie potrzeb nauczycieli względem placówki, formułowanie problemów wymagających rozwiązania, utworzenie planu doskonalenia oraz harmonogramu szkoleń, informowanie na bieżąco o różnych formach doskonalenia, motywowanie do podejmowania aktywności w doskonaleniu, nadzór nad zastosowaniem zdobytej wiedzy w praktyce, ocena osiągniętych efektów, poddanie procesu WDN ewaluacji.
Dyrektor powinien przyjąć postawę „głównego zainteresowanego” procesem doskonalenia, a swoją postawą zachęcać do uczestniczenia w nim. Jak twierdzi S. Wyciślak (2013) „emocjonalne zarażenie oznacza przejmowanie przez odbiorcę emocji wyrażanych przez nadawcę”. Jeśli dyrektor, jako lider, będzie przewodził swojej kadrze poprzez aktywne uczestnictwo w doskonaleniu zawodowym, będzie dostrzegać zaangażowanie innych, motywował i wzmacniał swoich pracowników, to zwiększy szanse na osiągnięcie oczekiwanych wyników. Dodatkowo uważam, że dyrektor biorący udział w radach szkoleniowych razem ze swoimi pracownikami, udowadnia prawdziwość potrzeby organizowania takich spotkań na terenie placówki.
Bazą współczesnego przywództwa jest autentyczność, optymizm, chęć dążenia do zmian na lepsze. Dyrektorzy nastawieni na efekty mają odwagę podejmować nowatorskie rozwiązania. Szanują ludzi, z którymi pracują, chętnie wysłuchują ich pomysłów i w miarę możliwości pozwalają na ich realizację.
Jolanta Bieguszewska – uczestniczka kursu kwalifikacyjnego
