Od września 2018 roku ukazało się wiele aktów prawnych, które w zdecydowany sposób ukierunkowują działania edukacyjne- na wszystkich poziomach kształcenia- na dostosowanie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji uczniów do potrzeb rynku pracy. W zdecydowany sposób potwierdzają to podstawy programowe edukacji przedszkolnej, edukacji wczesnoszkolnej, a także podstawy programowe II i III etapu edukacyjnego.
Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej, w tym kompetencje kluczowe nabyte w procesie kształcenia ogólnego na niższych etapach edukacyjnych, powiązane z wiedzą zawodową przyczyniają się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół prowadzących kształcenie zawodowe, gdyż w procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego.
Kształcenie w zawodach szkolnictwa branżowego jest realizowane w szkołach ponadpodstawowych : branżowej szkole I stopnia( BS I) , technikum (T), branżowej szkole II stopnia (BII), szkole policealnej (SP). Zawody szkolnictwa branżowego przyporządkowano do branż uwzględniając specyfikę umiejętności zawodowych lub zakres, w jakim umiejętności te są wykorzystywane podczas wykonywania czynności zawodowych. Klasyfikacja zawodów szkolnictwa branżowego dla 32 branż znajduje się w załączniku nr.2 do projektu rozporządzenia MEN z 21 grudnia 2018 r. w sprawie zawodów szkolnictwa branżowego – branże uporządkowano alfabetycznie. Podstawa programowa kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego stanowi obowiązkowy zestaw celów kształcenia i treści nauczania opisanych w formie oczekiwanych efektów kształcenia: wiedzy, umiejętności zawodowych oraz kompetencji personalnych i społecznych, niezbędnych dla zawodu lub kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie, uwzględnianych w programie nauczania, oraz kryteria weryfikacji tych efektów, umożliwiające ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych a także warunki realizacji kształcenia w zawodzie, w tym wyposażenie i sprzęt niezbędne do realizacji tego kształcenia oraz minimalną liczbę godzin kształcenia w zawodzie.
Kształcenie w zawodach szkolnictwa branżowego jest realizowane również na kwalifikacyjnych kursach zawodowych oraz na kursach umiejętności zawodowych. Szkoła prowadząca kształcenie zawodowe może również zaoferować uczniowi przygotowanie do nabycia dodatkowych uprawnień zawodowych w zakresie wybranych zawodów, dodatkowych umiejętności zawodowych lub kwalifikacji rynkowych funkcjonujących w Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji. W załączniku nr.35 do projektu rozporządzenia MEN z 21 grudnia 2018 r. w sprawie zawodów szkolnictwa branżowego znajduje się wykaz dodatkowych umiejętności w zakresie niektórych zawodów oraz efekty kształcenia w zakresie dodatkowych umiejętności np.: w branży hotelarsko-gastronomiczno-turystycznej (HGT) dla zawodu technik hotelarstwa oraz pracownika obsługi hotelowej przewidziano możliwość zdobycia dodatkowych umiejętności : świadczenie usług kelnerskich -po odbyciu 270 godzin szkolenia.
Kolejny projekt rozporządzenia w sprawie ramowych statutów: publicznej placówki kształcenia ustawicznego oraz publicznego centrum kształcenia zawodowego z 19 grudnia 2018 r. wprowadza istotne zmiany – w systemie oświaty będą funkcjonowały tylko dwa rodzaje placówek umożliwiających uzyskanie i uzupełnienie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych : dotychczasowa placówka kształcenia ustawicznego oraz centrum kształcenia zawodowego powstające z przekształcenia dotychczasowych placówek kształcenia praktycznego i ośrodków dokształcania i doskonalenia zawodowego. Będą to placówki wspierające edukację zawodową uczniów szkół prowadzących kształcenie zawodowe w zakresie zajęć praktycznych lub dokształcania teoretycznego młodocianych pracowników, a także będą mogły realizować kształcenie ustawiczne w formach pozaszkolnych, kwalifikacyjnych kursów zawodowych, kursów umiejętności zawodowych, kursów kompetencji ogólnych, turnusów dokształcania teoretycznego młodocianych pracowników oraz innych kursów umożliwiających uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych.
W stosunku do nauczycieli zatrudnionych w centrach kształcenia zawodowego zastosowanie będą miały takie przepisy, jakie dotychczas obowiązywały nauczycieli zatrudnionych w placówkach kształcenia praktycznego i ośrodkach dokształcania i doskonalenia zawodowego (§ 1 pkt 5 projektu rozporządzenia MEN z 19 grudnia 2018 r zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli).
W dalszym ciągu pozostaje do uregulowania wiele kwestii dotyczących wdrożenia zmian w kształceniu zawodowym, jak np.: programy nauczania dla poszczególnych zawodów.
2 stycznia ukazało się Rozporządzenie MEN z 28 grudnia 2018 r zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli, zakresu informacji zawartych w karcie oceny pracy, składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego oraz trybu postępowania odwoławczego stanowiące początek zapowiadanych zmian w zakresie oceny pracy nauczycieli – a zatem dobrych zmian w Nowym Roku.
