– Jeśli chcesz mieć przyjaciela, oswój mnie!
– A jak to się robi? – spytał Mały Książę.
– Trzeba być bardzo cierpliwym. Na początku siedzisz w pewnej odległości ode mnie, ot tak, na trawie. Będę spoglądać na ciebie kątem oka, a ty nic nie powiesz. Mowa jest źródłem nieporozumień. Lecz każdego dnia będziesz mógł siadać trochę bliżej…
Mały Książę Antoine de Saint-Exupéry
Współcześni ludzie niekiedy trzymają się na zbyt duży dystans od innych. Często nie ułatwia to kontaktów i utrudnia porozumienie. Dotyczy to również osób tak ważnych w życiu uczniów jak rodzice i nauczyciele. Czasem pierwsze spotkanie nie należy do udanych i dystans się pogłębia…
Chociaż w powszechnym mniemaniu nigdy nie ma się drugiej okazji, żeby zrobić dobre pierwsze wrażenie, warto o relacje rodzic – nauczyciel dbać na każdym kroku i nieustannie pracować nad procesem budowania wzajemnego zaufania. Wymaga to wytrwałości i cierpliwości.
Dom i szkoła to podstawowe środowiska wychowawcze. By rozwój młodego człowieka przebiegał harmonijnie, niezbędna jest ich współpraca. Dla jego dobra rodzice i nauczyciele powinni reprezentować wspólne normy i wartości. Fundamentalną wartością wydają się tu być wzajemne zrozumienie i szacunek .
Zdzisław Hofman z Fundacji Rozwoju Wolontariatu zauważa „Gdy badano oczekiwania szkoły wobec rodziców i rodziców wobec nauczycieli, okazywało się, że (…) priorytety jednych i drugich są diametralnie różne. (…) To całkiem normalne zjawisko. Trzeba się tylko w tej sytuacji zatrzymać i wysłuchać wzajemnych oczekiwań, obaw, trosk. To jest naturalny konflikt, konflikt wartości, na którym trzeba budować przyszłość edukacyjną. Warto sobie zdać z tej różnicy sprawę”.
Wydaje się, że dla zbudowania prawidłowej relacji pomiędzy szkołą i rodzicami na pierwszym zebraniu, zamiast od razu na siłę wybierać trójkę klasową lub (o zgrozo) odczytywać obszerne szkolne dokumenty, lepiej poznać wzajemne oczekiwania, „przegadać” obawy, omówić potencjalne trudności we wzajemnych stosunkach.
Praca z rodzicami w szkole to spotkanie, dialog z rodzicem, który jest najlepszym specjalistą od swojego dziecka. Zna je najdłużej i choćby dlatego, warto go wysłuchać.
Nie można oddziaływać na dzieci pomijając ich rodziców – najważniejszych wychowawców i nauczycieli dziecka. Każdej szkole powinno zależeć na tym, aby zechcieli się konstruktywnie włączyć w jej życie. Stworzenie jednolitego środowiska wychowawczego, w którym nauczyciele i rodzice wspierają się wzajemnie, powinno stać się jednym z priorytetowych zadań każdej odpowiedzialnej społeczności.
Wynika to zresztą z zapisów prawa. Przywołajmy chociażby rozporządzenie o wymaganiach z dnia 21 sierpnia 2015r.
Wymaganie 1. Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój uczniów
Charakterystyka wymagania na poziomie podstawowym
Szkoła lub placówka działa zgodnie z przyjętą przez radę pedagogiczną własną koncepcją pracy, uwzględniającą potrzeby rozwojowe uczniów, specyfikę pracy szkoły lub placówki oraz zidentyfikowane oczekiwania środowiska lokalnego. Koncepcja pracy szkoły lub placówki jest znana uczniom i rodzicom oraz przez nich akceptowana.
Charakterystyka wymagania na poziomie wysokim
Koncepcja pracy szkoły lub placówki jest przygotowywana, a w razie potrzeb modyfikowana, i realizowana we współpracy z uczniami i rodzicami.
Wymaganie 9. Rodzice są partnerami szkoły lub placówki
Charakterystyka wymagania na poziomie podstawowym
Szkoła lub placówka pozyskuje i wykorzystuje opinie rodziców na temat swojej pracy. W szkole lub placówce współpracuje się z rodzicami na rzecz rozwoju ich dzieci. Rodzice współdecydują w sprawach szkoły lub placówki i uczestniczą w podejmowanych działaniach.
Charakterystyka wymagania na poziomie wysokim
W szkole lub placówce są realizowane inicjatywy rodziców na rzecz rozwoju uczniów oraz szkoły lub placówki.
Działania szkoły w tym zakresie powinny polegać na autentycznym współdziałaniu na drodze umiejętnego angażowania rodziców w życie placówki, włączanie ich do organizacji różnych przedsięwzięć, stworzeniu przestrzeni do demokratycznego współuczestnictwa w życiu szkoły na drodze umożliwienia działalności w gremiach przedstawicielskich, konsultowania prawa szkolnego, zgłaszania inicjatyw. Właśnie sprawne funkcjonowanie trójek klasowych, rad rodziców i rad szkoły jest dowodem prawdziwego partnerstwa rodziców wobec szkoły. Jego jakość zależy w równym stopniu od zaangażowania rodziców, jak i od otwarcia się na tę współpracę grona pedagogicznego.
Uzupełnieniem tej współpracy powinno być zapoznawanie rodziców z nowymi, stosowanymi w placówce rozwiązaniami metodycznymi np. ocenianiem kształtującym, profilaktyką zachowań ryzykownych wychowanków zarówno w świecie realnym jak i cyberprzestrzeni.
Rodzice działają często intuicyjnie i z pewnością będą wdzięczni za dostarczenie im sprawdzonej i rzetelnej wiedzy pomocnej w ich relacjach z dziećmi.
Czasem to właśnie szkoła, niejednokrotnie częściej niż dom rodzinny, ma możliwość zaobserwowania pierwszych niepokojących symptomów w zachowaniu dziecka i to po stronie instytucji leży odpowiedzialność za właściwie rozwijaną współpracę z rodziną ucznia np. w kwestii zdrowego odżywania czy bezpiecznego spędzania czasu wolnego.
Współczesny nauczyciel musi być refleksyjnym pedagogiem. Musi posiadać odpowiednią wiedzę i umiejętności potrzebne również do prowadzenia rozmowy czasem na trudne dla obu stron tematy. Ważną umiejętnością jest z pewnością konstruktywne wyrażanie emocji i uczuć oraz umiejętne wsparcie rodzica w sytuacjach kryzysowych.
Prawidłowe, efektywne wywiązywanie się z tych zadań efektywnie przyczynia się do budowania prawidłowych relacji i społecznych więzi. Proces budowania więzi między ludźmi to sprawa wymagająca czasu, trudu i cierpliwości. Początkowo ludzie znają się tylko trochę, z czasem coraz bardziej zbliżają się do siebie…nabierają zaufania i chęci do współpracy. Z pewnością zaprocentuje to w relacjach dziecka z ważnymi dla niego dorosłymi.