Nauczyciel odbywający staż na nauczyciela kontraktowego ma obowiązek w okresie 9-miesięcznego stażu zapoznać się w szczególności ze sposobem prowadzenia obowiązującej w szkole dokumentacji i przepisami dotyczącymi zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków nauki i pracy. Nauczyciel ten musi uczestniczyć, jako obserwator, w co najmniej dwóch zajęciach w miesiącu prowadzonych przez opiekuna stażu lub innych nauczycieli, a następnie omówić z prowadzącym obserwowane zajęcia. Ponadto, co najmniej jedno z zajęć w miesiącu prowadzone z uczniami przez tego nauczyciela powinno odbywać się w obecności opiekuna stażu lub dyrektora szkoły. Omówienie tych zajęć następuje w obecności osób, które w nich uczestniczyły. Obowiązkiem nauczyciela jest również uczestnictwo w wewnątrzszkolnych formach doskonalenia zawodowego.
Nauczyciel stażysta ma przydzielonego opiekuna stażu, którym może być nauczyciel mianowany lub dyplomowany zatrudniony w danej placówce.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach, w trakcie trwania stażu dyrektor szkoły może zmienić nauczycielowi opiekuna stażu. Może to nastąpić m.in. w razie:
- długotrwałej nieobecności opiekuna stażu spowodowanej chorobą,
- dyscyplinarnego zwolnienia z pracy opiekuna stażu.
Zadaniem opiekuna stażu jest:
- udzielanie nauczycielowi stażyście pomocy (zwłaszcza w przygotowaniu i realizacji w okresie stażu planu rozwoju zawodowego nauczyciela),
- opracowanie projektu oceny dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu.
Również na dyrektorze szkoły w okresie odbywania stażu przez nauczyciela ciążą pewne obowiązki. Podstawowym z nich jest zapewnienie nauczycielowi prawidłowego przebiegu stażu, w szczególności umożliwienie mu obserwacji zajęć dydaktycznych, wychowawczych oraz innych prowadzonych w szkole, a także udział w formach doskonalenia, jeżeli wynikają one z zatwierdzonego planu rozwoju zawodowego i potrzeb szkoły. Dyrektor ponadto prowadzi dokumentację dotyczącą odbywanego stażu i w tym celu zbiera informacje o realizacji przez nauczyciela zadań, wynikających z jego planu rozwoju zawodowego oraz opisy prowadzonych przez nauczyciela zajęć wraz z ich omówieniami.
Rozpoczęcie stażu
Staż na nauczyciela kontraktowego, który trwa 9 miesięcy, rozpoczyna się zawsze z początkiem roku szkolnego, nie później jednak niż w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia zajęć w szkole. Dla każdego nauczyciela stażysty staż rozpoczyna się automatycznie w pierwszym dniu pracy.
Plan rozwoju zawodowego nauczyciela
Na okres stażu nauczyciel opracowuje plan rozwoju zawodowego, który potem realizuje. Następnie nauczyciel stażysta przedkłada do zatwierdzenia dyrektorowi szkoły projekt tego planu w terminie 20 dni od dnia rozpoczęcia zajęć. Dyrektor szkoły/placówki oświatowej na zatwierdzenie zaproponowanego planu rozwoju zawodowego ma 30 dni od dnia rozpoczęcia zajęć. Analizując przed zatwierdzeniem przedstawiony projekt planu rozwoju zawodowego, dyrektor sprawdza w szczególności, czy plan jest zgodny z potrzebami szkoły oraz środowiska lokalnego, jak też czy uwzględnia obowiązki i wymagania niezbędne do uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego. Ocenia pożyteczność przedsięwzięć tak dla szkoły, jak i dla indywidualnego rozwoju zawodowego nauczyciela. Jeżeli dyrektor uzna, że plan należy zmienić lub uzupełnić, zwraca niezatwierdzony plan nauczycielowi do poprawy ze wskazaniem, w formie pisemnej, zakresu niezbędnych zmian. Zobowiązanie powinno mieć charakter pisemny i precyzyjnie wskazać zakres niezbędnych zmian, jakie nauczyciel ma wprowadzić do swojego planu rozwoju. Po otrzymaniu niezatwierdzonego planu rozwoju zawodowego nauczyciel niezwłocznie go poprawia, uwzględniając zalecenia dyrektora, a następnie ponownie przedkłada projekt dyrektorowi szkoły. W czasie trwania stażu nauczyciel może wprowadzać zmiany w planie rozwoju zawodowego za zgodą dyrektora szkoły.
W okresie odbywania stażu nauczyciel powinien w szczególności: poznawać organizację, zadania i zasady funkcjonowania szkoły, sposób prowadzenia dokumentacji obowiązującej w szkole, przepisy dotyczące zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków nauki i pracy, uczestniczyć, jako obserwator w zajęciach prowadzonych przez opiekuna stażu lub innych nauczycieli, prowadzić zajęcia z uczniami w obecności opiekuna stażu lub dyrektora szkoły, uczestniczyć w wewnątrzszkolnych formach doskonalenia zawodowego nauczycieli.
Nauczyciel stażysta, opracowując projekt planu rozwoju zawodowego, może skorzystać z pomocy opiekuna stażu. Rozporządzenie w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego nie mówi, w jakiej formie powinien być opracowany planu rozwoju zawodowego nauczyciela na okres stażu. Może być przygotowany w różnych formach, do których zaliczamy tabele, zestawienia czy opracowanie w podziale na sfery, tj. organizacyjną, wychowawczą, edukacyjną.
Po odbyciu stażu nauczyciel składa dyrektorowi sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego w terminie 30 dni od dnia zakończenia stażu. Rozporządzenie dotyczące uzyskiwania stopni awansu zawodowego nie określa skutków niedotrzymania 30-dniowego terminu na złożenie sprawozdania i to zarówno z przyczyn zależnych, jak też niezależnych od nauczyciela. Wydaje się, więc, że na wniosek zainteresowanego nauczyciela dyrektor szkoły/placówki oświatowej powinien termin przywrócić oczywiście po uprawdopodobnieniu, że uchybienie nastąpiło bez winy nauczyciela.
Za okres stażu nauczyciel otrzymuje ocenę dorobku zawodowego. Po uzyskaniu pozytywnej oceny dorobku zawodowego nauczyciel składa wniosek do dyrektora szkoły o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela kontraktowego. Wówczas dyrektor szkoły powołuje komisję kwalifikacyjną, która przeprowadza rozmowę z nauczycielem. Akceptacja komisji kwalifikacyjnej jest warunkiem niezbędnym do uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego. Nauczycielowi, który uzyskał akceptację komisji kwalifikacyjnej i spełnia pozostałe warunki określone w ustawie Karta Nauczyciela, a mianowicie spełnia wymagania kwalifikacyjne, odbył staż i ma pozytywną ocenę dorobku zawodowego, dyrektor szkoły wydaje decyzję administracyjną o nadaniu stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego.
