„Kluczem do powodzenia w nauce i karierze zawodowej jest poznanie własnego stylu nauki i pracy”
Barbara Prashing
Nieubłaganie zbliża się czas sprawdzianów, egzaminów gimnazjalnych, matur. Dyrektorzy powołują zastępców szkolnych komisji egzaminacyjnych, zespoły egzaminacyjne. Dla uczniów jest to czas wzmożonej nauki. Dobrze zdany egzamin to duża satysfakcja, zwiększona motywacja wewnętrzna, ale też często przepustka do upragnionej szkoły czy wymarzonego kierunku studiów.
Dlatego warto dobrze się przygotować. Każdy powinien odszukać swój własny styl uczenia się. Można sięgnąć po sprawdzone sposoby, które pomogą przypomnieć wiadomości lub szybko przyswoić nowy materiał.
Podstawą każdego działania , a więc i nauki, jest dobry plan. Aby zdążyć z powtórkami, należy posegregować materiał, ustalić czas, jaki jest potrzebny do nauki i utrwalenia kolejnych partii materiału. Dla zapewnienia sobie większego komfortu , trzeba zadbać o miejsce, najlepiej takie, gdzie nikt postronny nie będzie rozpraszał uwagi osoby uczącej się. Odpowiedni będzie cichy pokój z uporządkowanym biurkiem, wygodnym krzesłem, dobrym oświetleniem i odpowiednią temperaturą. Próba uczenia się na leżąco, w zbyt ciepłym pokoju, powoduje zwykle znużenie, rozleniwienie, zasypianie – dobrze jest o tym pamiętać. Jeśli jest się zwolennikiem nauki w ruchu, łatwiej i szybciej przyswaja się materiał spacerując np. po pokoju, to nie należy tego zmieniać.
Do wyzwania, jakim jest systematyczna, intensywna nauka, warto przygotować swój umysł. Zaleca się, aby na około 30 minut przed rozpoczęciem nauki wyciszyć emocje, wówczas łatwiej będzie skupić się na temacie. Najlepiej na ten czas wyłączyć telewizor, komórkę, które to mimowolnie rozpraszają , ale też emitują niezdrowe fale elektromagnetyczne. Dodatkowo, przed intensywną nauką, dobrze jest wyjść na krótki spacer.
Aby efektywnie uczyć się kolejnych partii materiału, trzeba starać się zrozumieć i aktywnie analizować treści. Im głębiej przetworzy się informację, tym większe są szanse, że na długo pozostanie w pamięci. Badania pokazują, że bierne czytanie nie daje efektu lepszego pamiętania. Powtórne czytania zwiększają stopień zrozumienia jedynie o 7 %, a już przy trzecim czytaniu – zaledwie o 1 %. A więc czas poświęcony na kolejne czytanie jest nieproporcjonalny w stosunku do oczekiwanych efektów (Dudley, 1994, s. 184). W ten sposób najczęściej pozbawiona głębszej refleksji wiedza szybko „wyparowuje” z umysłu.
W praktyce warto postarać się o samodzielne opracowanie materiału, znalezienie związku między poszczególnymi partiami materiału, posegregowanie informacji, oddzielenie rzeczy ważnych od mniej istotnych. Można wodzić palcem/myszką po czytanym tekście, podkreślać, zakreślać ważne kwestie, robić notatki, fiszki, rysować mapy myśli, tworzyć konspekty, a następnie referować sobie na głos opracowany materiał. Spacerując po pokoju warto uruchomić wyobraźnię. Wyobrażenie sobie tego, czego się uczymy, ułatwia zapamiętywanie.
Ważnym etapem podczas nauki jest powtarzanie. Zapamiętywanie wymaga wielu powtórzeń. Należy je zaczynać w krótkim czasie po przyswojeniu materiału. Powtórki mogą mieć różną formę. Może to być np. szybkie przejrzenie notatek, czytanie zakreślonych fragmentów tekstu, opowiadanie sobie zerkając na tekst, zestawienie, etc. Warto powtórzyć materiał kilka razy, wówczas na dłużej pozostanie w pamięci. Podczas egzaminu będzie to już jedynie kwestia przypominania sobie tego, czego się uczyło.
W trakcie uczenia się , powtarzania, niezmiernie ważne są przerwy w nauce. To intuicja podpowiada, kiedy taką przerwę należy zrobić. Nie można zapomnieć o spacerach, dotleniony mózg to podstawa. Podczas przerwy w pracy mentalnej mózg nadal pracuje. Łączy automatycznie nowe informacje z tym, co już wiemy, dzięki temu utrwala je w pamięci uczącego się. Pojawiają się wówczas rozwiązania nowych pomysłów, nowe rozwiązania. Między innymi dlatego najlepsze pomysły pojawiają się często podczas spacerów.
Kluczem efektywnej nauki jest więc balansowanie działania i przerw. Kiedy zatem robić przerwy w nauce? Otóż, jeśli czuje się, że nic nie przychodzi do głowy, ma się dość przerabianego tematu, trudno się skoncentrować, pora odłożyć książki, wstać od biurka. To jest sygnał, że pora na przerwę i krótki spacer albo inną aktywność.
Wiele uczących się osób lubi uczyć się przy muzyce. Jeśli tak, to warto wybierać taki rodzaj muzyki, który sprzyja koncentracji. W latach 50 XX wieku, dr Alfred Tomatis rozpoczął badania nad działaniem tzw. „efektu Mozarta”- wpływu muzyki na myślenie. Odkrył, że dźwięki o odpowiedniej częstotliwości i wysokości, pobudzają korę mózgowa do działania, poprawiają koncentrację i pamięć, wzmacniają kreatywność, podnoszą motywację. Muzyka o odpowiednim natężeniu synchronizuje obie półkule, wprowadza w stan równowagi, a to ułatwia przyswajanie wiedzy.
Naukowcy zauważyli, że muzyka barokowa, w rytmie 60 uderzeń na minutę, pomaga w szybkim uczeniu się. Spokojne tony obniżają ciśnienie krwi, wprowadzają serce w spokojny rytm. W utworach barokowych, spokojnych i kojących, często słychać skrzypce, gitary, harfy, a ich wysokie częstotliwości niejako „ładują baterie” mózgu. Z kolei zbyt natarczywe, czasem też agresywne brzmienia, działają na mózg podobnie jak hałas uliczny. W takim otoczeniu mózg wolniej pracuje, a pamięć i koncentracja są zaburzone. Literatura wskazuje utwory muzyki klasycznej, które warto włączać w tle podczas uczenia się. Są to m.in.:
– Wolfgang Amadeus Mozart- Eine Klaine Nachtmuzik
– Johan Sebastian Bach- Brandenburg Concerto Op 5 No 2
– Antonio Vivaldi- Violin Concerto in E flat Op 8 No 5
– Tomaso Giovanni Albinoni- Concerto Op 9 No 2
Dobrze jest zatem znaleźć swój własny rytm dźwiękowy. Podstawową zasadą jest, aby wybierać utwory instrumentalne, żeby umysł skupiał się na nauce , a nie na słowach piosenki.
Podczas egzaminu należy pamiętać , aby:
– unikać paniki,
– z uwagą czytać polecenia,
– próbować odpowiadać na wszystkie pytania zamknięte, a przy wątpliwościach typować te, które uważa się za najbardziej prawdopodobne,
– w pierwszej kolejności odpowiadać na pytania najprostsze, a w kolejności przechodzić do trudniejszych, które wymagają więcej czasu,
– na pytania otwarte starać się odpowiadać zwięźle, formułować myśli logicznie i z sensem,
– z uwagą planować dłuższe wypowiedzi pisemne,
– sprawdzać związek treści z tematem oraz poprawność ortograficzną,
– wykorzystać w całości czas przeznaczony na egzamin .
Jeśli znajdzie się swój sposób , okazuje się , że nauka może być i jest przyjemna. Mając wiedzę i wiarę w siebie i swoje możliwości (dam radę!) można już bez wielkiego stresu zasiadać do egzaminu. Powodzenia.
