Co to jest cukrzyca typu 1 i na czym polega jej leczenie?
Cukrzyca to choroba metaboliczna, charakteryzująca się hiperglikemią, czyli wysokim poziomem glukozy we krwi, wynikającą z defektu wydzielania i/lub działania insuliny. Insulina jest jedynym hormonem potrafiącym obniżyć poziom cukru we krwi człowieka. Cukrzyca typu 1 spowodowana jest nieodwracalnym uszkodzeniem komórek β wysp trzustkowych, czyli rejonów trzustki odpowiedzialnych za wydzielanie insuliny. Ich niszczenie prowadzi do narastającego niedoboru tego hormonu i ostatecznie do hiperglikemii. Za destrukcję wysp trzustkowych odpowiada zwykle proces autoimmunologiczny, czyli niszczenie tkanek organizmu przez sam organizm, wywołany przebytą infekcją wirusową (najczęściej wirusem świnki, różyczki).
Cukrzyca typu 1 charakteryzuje się więc bezwzględnym niedoborem insuliny, tzn. hormonu jest za mało.
Objawy cukrzycy wynikają z hiperglikemii. Należą do nich:
- wzmożone pragnienie,
- częste oddawanie moczu,
- osłabienie i senność wynikające z odwodnienia,
- utrata masy ciała,
- nawracające zakażenia układu moczowo-płciowego,
- tendencja do ropnych infekcji skóry.
W typie 1 cukrzycy symptomy mają zwykle nagły początek i są wyraźne. Mogą też prowadzić do ostrych powikłań cukrzycy, takich jak kwasica czy śpiączka ketonowa.
Kwasica ketonowa jest bardzo groźnym dla życia powikłaniem cukrzycy. Może ona wystąpić w każdym jej rodzaju, jednak największym zagrożeniem jest dla cukrzyków typu I. Skąd bierze się to powikłanie? Z niedoboru lub braku insuliny. Insulina pomaga pobierać przez komórki organizmu krążące we krwi cukry, by mogły potem wykorzystać je jako źródło energii. Dlatego brak odpowiedniej ilości insuliny lub jej całkowity niedobór powoduje, że pobranie cukru staje się niemożliwe. Taki stan rzeczy sprawia, że cukier gromadzi się w nadmiarze we krwi i jednocześnie brakuje go w komórkach. Komórki zaczynają szukać innych źródeł energii, które znajdują się w tkance tłuszczowej (dochodzi wówczas do rozkładu tłuszczów, których skutkiem ubocznym są ciała ketonowe gromadzące się w organizmie). Ciała ketonowe są zagrożeniem, ponieważ mają kwaśny odczyn i zaburzają procesy życiowe. Nieleczona kwasica ketonowa może doprowadzić do śpiączki ketonowej.
Śpiączka ketonowa – postępująca kwasica ketonowa doprowadza do zaburzenia równowagi elektrolitycznej w organizmie, maleje ilość rezerwy alkalicznej (zasadowej), prowadząc do zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej. Kiedy kwasica jest nie leczona ciała ketonowe zaczynają działać toksycznie na mózg, dochodzi do zaburzeń świadomości, aż w końcu następuje utraty przytomności, może doprowadzić to do śpiączki i jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia. Śmiertelność w trakcie takiej śpiączki wynosi 5-10 proc. przypadków. Po zapadnięciu w śpiączkę należy jak najszybciej dostać się do szpitala, wymagana jest szybka i intensywna terapia.
Cukrzyca NIE jest chorobą zakaźną, NIE można się nią „zarazić” przez kontakt z osobą chorą!
Ten rodzaj cukrzycy od początku leczenia wymaga podawania insuliny, która jest lekiem ratującym życie. Cukrzyca typu 1 jest chorobą, która — od chwili rozpoznania — trwa przez całe życie pacjenta. Umiemy ją skutecznie leczyć, ale nie można jej, jeszcze w chwili obecnej wyleczyć.
Jak się wykrywa cukrzycę?
Wyniki badania krwi potwierdzają hiperglikemię, a wyniki badania moczu wskazują na obecność cukromoczu i ketonurii (obecność ciał ketonowych w moczu).
Aktualnie dostępne sposoby leczenia cukrzycy umożliwiają osobie chorej prowadzenie życia, które nie odbiega zasadniczo od trybu życia osoby zdrowej. Odpowiednia kontrola glikemii zapewnia zachowanie zdrowia i zapobiega rozwojowi przewlekłych powikłań. Opieka medyczna nad dzieckiem z cukrzycą wymaga jednak uczęszczania na systematyczne wizyty kontrolne w poradni diabetologicznej (najczęściej raz na 2-3 miesiące), a czasami związana jest także z zaplanowaną, rzadko nagłą, hospitalizacją. Ze zrozumiałych względów, wiąże się to z potrzebą uzupełniania przez dziecko zaległego materiału szkolnego.
Jeżeli samokontrola cukrzycy jest dobrze prowadzona przez chorego i jego rodzinę, przebieg choroby jest zazwyczaj dość stabilny, a jej „zaostrzenia” nazywane w języku medycznym ostrymi powikłaniami zdarzają się stosunkowo rzadko i nie wpływają znacząco na komfort życia.
