Uczymy się planować…

O tym, że planowanie jest ważne, wie chyba każdy. Dziś zgłębimy tajniki właściwego planowania: na czym się skupić? Od czego zacząć? Jak osiągnąć zaplanowane cele? Zapraszamy do lektury.

Planowanie pochodzi od łacińskiego słowa ‘planta’, które oznacza „szkic budynku”. Zatem „planować” znaczy zaprojektować jakiś szkic, schemat, działanie lub wykonanie czegoś. Planowanie oznacza wytyczanie celów i określanie najlepszej i najprostszej drogi do ich osiągnięcia.

Planowanie to proces ustalania celów i odpowiednich działań, by je osiągnąć. Opisując bardziej szczegółowo, jest to projektowanie przyszłości, jakiej się pragnie, oraz skutecznych środków jej organizacji (R. R. Gallagher).

Planowanie jest szczególnie ważne w szkole, ale nieodzowne również w każdej zorganizowanej działalności człowieka. I taki charakter ma zarówno proces kierowania placówką oświatową, jak również systematyczna realizacja procesu dydaktycznego
i wychowawczo-opiekuńczego.

Zgodnie z definicjami zawartymi w literaturze, planowanie oznacza „analizę wewnętrznych i zewnętrznych warunków działania, obmyślania środków realizacji dostarczonych do zamierzonych celów i warunków” 1. Planowanie, które jest traktowane „jako kierowanie – to spojrzenie w przyszłość w celu zorientowania się w niej, zbudowanie na tej podstawie struktury działania, którymi ma się kierować” 2 uznawane jest jako odrębna faza zorganizowanego działania. Łącząc się z poprzednią fazą – określenie celów i następną – pozyskiwanie zasobów, powoduje, „że wokół planowania i w nim samym umiejscowione są najważniejsze czynności diagnostyczne, koncepcyjne, motywacyjne – a przez plan pracy będący pewnego rodzaju wzorem czy normą, także czynności kontrolne” 3.

Planowanie stwarza możliwości przewidywania zdarzeń, które nastąpią w przyszłości
i pozwala wcześniej ustalić sposoby kierowania tymi zdarzeniami. Eliminuje wyraźnie elementy zaskoczenia, sprzyja racjonalnemu wykorzystaniu czasu oraz zapobiega improwizacji w działaniu. Poważnym atutem planowania jest możliwość skoncentrowania się na zadaniach priorytetowych, ustalenie hierarchii ważności poszczególnych obszarów działań.

„Można też powiedzieć, że plan to mapa przyszłości z naniesionymi trasami prowadzącymi do celu wraz z harmonogramem dochodzenia na poszczególne etapy tej marszruty oraz z decyzją, kto i gdzie ma dotrzeć” 4.

Jedną z metod planowania jest „planowanie z przyszłości”, które zasadza się na założeniu, że przyszłość nie jest kontynuacją teraźniejszości. Procedura planowania z przyszłości przewiduje następujące etapy postępowania (wg D. Elsner):

  • stworzenie realistycznej wizji tego co chcemy osiągnąć; „patrząc” z przyszłości, określenie działań do wykonania, ich terminów realizacji;
  • sprecyzowanie czynności szczegółowych, by urzeczywistnić podjęte działania;
  • ustalenie zasobów, jakie są potrzebne do wykonania czynności szczegółowych, tj. ludzi, rzeczy, czas i informacje.

Planowanie z przyszłości znalazło praktyczne zastosowanie np. w Anglii. Zgodnie z obowiązującym tam prawem oświatowym każda szkoła jest zobligowana do tworzenia wizji trzyletniego planu rozwoju.

„Reasumując, planowanie jest to porządkowanie przyszłości i dostarczanie jej do potrzeb oraz wymagań” 5.

 

Planowanie według Tadeusz Kotarbińskiego polega na tym, że planujący stawia sobie jakiś cel i obmyśla środki do tego celu. Mamy więc dwa główne etapy planowania:

1)     Wyznaczenie celów.

2)     Dobranie odpowiednich, najprostszych środków do ich osiągnięcia.

 Iwona Bożym – uczestniczka kursu kwalifikacyjnego

Add a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *