Czym jest wypadek przy pracy?
Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą, tj.:
- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
- w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy
Definicja zgodna z art. 3 ust.1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1205.)
Bardzo ważnym działaniem, w przypadku zaistnienia wypadku przy pracy, jest ustalenie okoliczności i przyczyn tego zdarzenia. Tryb ustalania okoliczności i przyczyn wypadków określa ustawa Kodeks pracy oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 roku w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy. Zgodnie z tymi procedurami, pracodawca m.in. powołuje zespół powypadkowy, w skład którego wchodzi pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społeczny inspektor pracy (ewentualnie – pracownik pełniący funkcję bhp-owca, przeszkolony z zakresu bhp lub specjalista bhp spoza zakładu pracy). Zespół zgodnie z procedurami ustala szczegółowe przyczyny i okoliczności zaistnienia wypadku oraz czy i w jakim stopniu do zaistnienia wypadku przyczynił się sam poszkodowany. Opracowane ustalenia zespół dokumentuje w protokole powypadkowym. Protokół sporządzony przez zespół zatwierdza pracodwca – dyrektor szkoły.
Jest to podstawowy dokument, z którego wynikają wszystkie okoliczności wypadku i na podstawie którego pracownikowi mogą zostać przyznane świadczenia wynikające z wypadku przy pracy (przez pracodawcę lub przez ZUS). ZUS nie konsultuje przy tym protokołu powypadkowego na etapie jego powstawania, może jedynie zakwestionować jego treść (tj. okoliczności wypadku) w postępowaniu w przedmiocie przyznania świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego.
Zespół powypadkowy w protokole powinien w szczególności określić:
- stopień przyczynienia się poszkodowanego pracownika do wypadku, w tym w szczególności, czy pracownik zrobił to umyślnie, czy też nieumyślnie (np. w wyniku rażącego niedbalstwa), naruszając zasady bezpieczeństwa, obowiązujące przepisy lub przyjęte w danej sytuacji standardy postepowania, procedury itp.
- Czy poszkodowany w momencie wypadku nie był pod wpywem alkoholu lub innych substancji
Pamietajmy, że za wypadek nie będzie odpowiedzialny pracownik, który zachował wszystkie możliwe zasady i procedury bhp, a mimo to wypadek nastąpił.
Szczegółowa ocena tych okoliczności należy do zespołu powypadkowego.
Jeżeli zespół jednoznacznie stwierdzi, że dane zdarzenie stanowi wypadek przy pracy, to poszkodowanemu pracownikowi należą się świadczenia, przewidziane w Kodeksie pracy oraz ustawie wypadkowej.
W powyższym przypadku pracownikowi przysługiwać będzie :
- zasiłek chorobowy,
- renta rehabilitacyjna czy jednorazowe odszkodowanie.
Zgodnie z art. 8 ust. 1 oraz art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r.o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych zasiłek chorobowy należy się pracownikowi od pierwszego dnia niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy i jest wypłacany w wysokości 100% podstawy wymiaru.
Pamiętać należy, że okoliczności ustalania przyczyn i okoliczności wypadku są czynnościami czasochłonnymi i w praktyce, do czasu ich ustalenia, pracownikowi wypłaca się „zwykły” zasiłek chorobowy w wysokości 80% podstawy wymiaru, a po zakwalifikowaniu zdarzenia jako wypadek przy pracy, pracownikowi wypłaca się zasiłek z tytułu wypadku przy pracy w wymiarze 100% wymiaru z wyrównaniem.
A co z odszkodowaniem za wypadek przy pracy?
Pracownikowi przysługuje jednorazowe odszkodowanie, ale tylko wówczas, kiedy pracownik doznał stałego i długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.
Zgodnie z art. 11 ust. 1 i 4 ustawy wypadkowej oceny stopnia uszczerbku na zdrowiu oraz jego związku z wypadkiem przy pracy dokonuje się po zakończeniu leczenia i rehabilitacji. Wniosek o to świadczenie pracownik składa do pracodawcy, który zobowiązany jest do skompletowania własciwej dokumentacji i przekazania jej do ZUS. Pracodawca musi pamiętać, aby właściwe dokumenty w tej sprawie trafiły do ZUS dopiero po zakończeniu leczenia i rechabilitacji praz pracownika. Jeżeli pracodawca złoży wniosek do ZUS przed zakończeniem leczenia, to wniosek taki podlega zwrotowi jako przedwczesny.
