Coraz częściej napływają do nas pytania, jak postępować w sytuacji wystąpienia wypadku na terenie szkoły lub placówki. Specjalnie dla naszych Czytelników przygotowaliśmy wyciąg z Rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach.
wyciąg z rozporządzenia:
§ 40. Pracownik szkoły lub placówki, który powziął wiadomość o wypadku, niezwłocznie zapewnia poszkodowanemu opiekę, w szczególności sprowadzając fachową pomoc medyczną, a w miarę możliwości udzielając poszkodowanemu pierwszej pomocy.
Wypadkiem będzie jedynie zdarzenie nagłe wywołane przyczyną zewnętrzną w stosunku do ucznia, który mu uległ (np. złamanie nogi na zajęciach wychowania fizycznego, okaleczenie podczas praktycznej nauki zawodu, oparzenie kwasem w trakcie lekcji chemii). Aby można było mówić o wypadku, powinny nastąpić rozstrój lub uszczerbek na zdrowiu (uraz) lub śmierć ucznia.
W dodatku przepisy omawianego rozporządzenia dotyczą niewątpliwie jedynie tych wypadków, które zdarzyły się podczas sprawowania przez szkołę opieki nad uczniem, a więc od chwili, w której uczeń rozpoczął zajęcia szkolne, aż do chwili, kiedy planowo powinien był je zakończyć.
§ 41.
1. O każdym wypadku zawiadamia się niezwłocznie:
1) rodziców (opiekunów) poszkodowanego; – procedury
2) pracownika służby bezpieczeństwa i higieny pracy;
3) społecznego inspektora pracy;
4) organ prowadzący szkołę lub placówkę;
5) radę rodziców.
2.O wypadku śmiertelnym, ciężkim i zbiorowym zawiadamia się niezwłocznie prokuratora i organ sprawujący nadzór pedagogiczny.
3. O wypadku, do którego doszło w wyniku zatrucia, zawiadamia się niezwłocznie państwowego inspektora sanitarnego.
4. Zawiadomień, o których mowa w ust. 1-3, dokonuje dyrektor lub upoważniony przez niego pracownik szkoły lub placówki.
Ciężki jest taki wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, tzn. utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia, lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do nauki albo trwałe zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.
Za wypadek zbiorowy należy uznać wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby.
§ 42.
1. Do czasu rozpoczęcia pracy przez zespół powypadkowy, zwany dalej „zespołem”, dyrektor zabezpiecza miejsce wypadku w sposób wykluczający dopuszczenie osób niepowołanych.
2. Jeżeli czynności związanych z zabezpieczeniem miejsca wypadku nie może wykonać dyrektor, wykonuje je upoważniony przez dyrektora pracownik szkoły lub placówki.
§ 43.
1. Członków zespołu powołuje dyrektor.
2.Zespół przeprowadza postępowanie powypadkowe i sporządza dokumentację powypadkową, w tym protokół powypadkowy.
3. Wzór protokołu powypadkowego jest określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia.
4. W skład zespołu wchodzi pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społeczny inspektor pracy.
5. Jeżeli z jakichkolwiek powodów nie jest możliwy udział w pracach zespołu jednej z osób, o której mowa w ust. 4, dyrektor powołuje w jej miejsce innego pracownika szkoły lub placówki przeszkolonego w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
6. Jeżeli w składzie zespołu nie mogą uczestniczyć ani pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy ani społeczny inspektor pracy, w skład zespołu wchodzi dyrektor oraz pracownik szkoły lub placówki przeszkolony w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
7.W składzie zespołu może uczestniczyć przedstawiciel organu prowadzącego, organu sprawującego nadzór pedagogiczny lub rady rodziców.
8. Przewodniczącym zespołu jest pracownik służby bhp, a jeżeli nie ma go w składzie zespołu – społeczny inspektor pracy. Jeżeli w zespole nie uczestniczy ani pracownik służby bhp ani społeczny inspektor pracy, przewodniczącego zespołu spośród pracowników szkoły lub placówki wyznacza dyrektor.
9.W sprawach spornych rozstrzygające jest stanowisko przewodniczącego zespołu. Członek zespołu, który nie zgadza się ze stanowiskiem przewodniczącego, może złożyć zdanie odrębne, które odnotowuje się w protokole powypadkowym.
§ 44. Przewodniczący zespołu poucza poszkodowanego lub reprezentujące go osoby o przysługujących im prawach w toku postępowania powypadkowego.
§ 44a
1.Protokół powypadkowy należy sporządzić w terminie 21 dni od dnia zakończenia postępowania powypadkowego i niezwłocznie doręczyć osobom uprawnionym do zaznajomienia się z materiałami tego postępowania.
2. W uzasadnionych przypadkach protokół powypadkowy może być sporządzony w późniejszym terminie.
§ 45.
1.Z treścią protokołu powypadkowego i innymi materiałami postępowania powypadkowego zaznajamia się:
1) poszkodowanego pełnoletniego;
2) rodziców (opiekunów) poszkodowanego małoletniego.
2. Jeżeli poszkodowany pełnoletni zmarł lub nie pozwala mu na to stan zdrowia, z materiałami postępowania powypadkowego zaznajamia się jego rodziców (opiekunów).
To określenie osób uprawnionych do zaznajomienia z materiałami postępowania powypadkowego wydaje się alternatywne, czyli jeżeli poszkodowany jest pełnoletni, wyłącza on z działania w postępowaniu rodziców (opiekunów prawnych). Jedynie w przypadku, gdy poszkodowany pełnoletni zmarł lub nie pozwala mu na to stan zdrowia, z materiałami postępowania powypadkowego zaznajamia się jego rodziców, którzy mogą wówczas realizować w imieniu poszkodowanego jego prawa.
§ 46.
1. Protokół powypadkowy doręcza się osobom uprawnionym do zaznajomienia się z materiałami postępowania powypadkowego.
2. Jeden egzemplarz protokołu powypadkowego pozostaje w szkole lub placówce.
3.Organowi prowadzącemu i organowi sprawującemu nadzór pedagogiczny protokół powypadkowy doręcza się na ich wniosek.
§ 47. Protokół powypadkowy podpisują członkowie zespołu oraz dyrektor.
§ 48.
1. W ciągu 7 dni od dnia doręczenia protokołu powypadkowego osoby, o których mowa w § 46 ust. 1, mogą złożyć zastrzeżenia do ustaleń protokołu.
2. Zastrzeżenia składa się ustnie do protokołu powypadkowego lub na piśmie przewodniczącemu zespołu.
3. Zastrzeżenia rozpatruje organ prowadzący.
4. Zastrzeżenia mogą dotyczyć w szczególności:
1) niewykorzystania wszystkich środków dowodowych niezbędnych dla ustalenia stanu faktycznego;
2) sprzeczności istotnych ustaleń protokołu z zebranym materiałem dowodowym.
§ 49. Po rozpatrzeniu zastrzeżeń organ prowadzący szkołę lub placówkę może:
1) zlecić dotychczasowemu zespołowi wyjaśnienie ustaleń protokołu lub przeprowadzenie określonych czynności dowodowych;
2) powołać nowy zespół celem ponownego przeprowadzenia postępowania powypadkowego.
§ 50.
1. Rejestr wypadków prowadzi dyrektor.
2.Wzór rejestru wypadków jest określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia.
§ 51. Dyrektor omawia z pracownikami szkoły lub placówki okoliczności i przyczyny wypadków oraz ustala środki niezbędne do zapobieżenia im.
§52. W sprawach nieuregulowanych w niniejszym rozdziale stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy.
Z punktu widzenia postępowania sądowego: cywilnego lub karnego w sprawach związanych z odpowiedzialnością za wypadek, któremu uległ uczeń, protokół powypadkowy nie stanowi żadnego prejudykatu i jego ustalenia nie decydują o zasadności roszczenia cywilnoprawnego lub oskarżenia. Protokół jest więc tylko środkiem dowodowym podlegającym swobodnej ocenie sądu.
Natomiast wspomniany dokument ma istotne znaczenie w dziedzinie ubezpieczeń społecznych. Wypadek w czasie zajęć szkolnych może bowiem uzasadniać udzielenie świadczeń przewidzianych w ustawie o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach, w tym renty z tytułu niezdolności do pracy czy też jednorazowego odszkodowania, wypłacanych zgodnie z tą ustawą ze środków budżetu państwa przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Protokół powypadkowy określa przyczyny wypadku, jest zatem podstawą do orzeczenia przez ZUS, czy poszkodowany uczeń jest uprawniony do otrzymania świadczeń przewidzianych ustawą
