Maria Łopatkowa w „Pedagogice serca” pisze: „Wzorowanie się na kimś, kogo kochamy i podziwiamy, a kto na ten podziw zasłużył, nie zagraża naszej wolności, bo jest to nasz wybór. Nie zagraża autonomii, bo zależy od nas co i jak z tego wzoru zaczerpniemy dla naszych autonomicznych potrzeb”. Taka koncepcja wychowawcy powoduje, że musi on być nosicielem dobra, nie może realizować celów nie związanych z dobrem osobowym wychowanka; ma go prowadzić do wolności, miłości, odpowiedzialności.
A zatem:
1. Pamiętaj, to, że jesteś nauczycielem nie gwarantuje Ci, że będziesz dla uczniów autorytetem. Na to trzeba sobie solidnie zapracować.
2. Zawsze traktuj uczniów z należytym szacunkiem – bez względu na ich wiek. Nie poniżaj, nie krytykuj, nie używaj sarkazmu i ironii, ale też stawiaj wyraźne, rozsądne granice.
3. Pokazuj swoje mocne strony, swoje umiejętności, wiedzę. „Zarażaj” dzieci swoją pasją, ale nie zmuszaj, by ją podzielali. Możesz jedynie pokazywać, które wartości są dla Ciebie ważne.
4. Nie walcz o utrzymanie autorytetu za wszelką cenę, bo paradoksalnie go stracisz. Przyznaj się, gdy popełnisz błąd. Nikt przecież nie jest nieomylny.
5. Bądź autentyczny, komunikuj się w sposób otwarty, uczciwy, nie stosuj gier w budowaniu relacji, nie manipuluj.
6. Nie wymuszaj okazywania wdzięczności, podporządkowania się i zgody na wszystko. Nie nadużywaj władzy, którą jako nauczyciel w pewnym sensie posiadasz.
7. Weź na siebie odpowiedzialność za relacje z uczniami. Nie możesz stać się ich kumplem, nie możesz też się na nich jak kumpel obrazić. Za rodzaj kontaktów uczeń – nauczyciel odpowiedzialny jest nauczyciel, ponieważ jest dorosły i taka jest jego rola.
8. Bądź przewidywalny, w najszerszym znaczeniu tego słowa, ale nie bądź sztywny. Dotrzymuj obietnic.
9. Okazuj ciepło, ale w sposób dostosowany do oczekiwań uczniów. Nie narzucaj bliskości tym, którzy tego od Ciebie nie oczekują, ale dawaj ją tym, którzy tego od Ciebie chcą. Szanuj przy tym swoje granice i nie rób tego wbrew sobie, bo przestaniesz być autentyczny.
10. Pomagaj uczniom, gdy im trudno, ale słuchaj uważnie, jakiej pomocy od Ciebie oczekują. Nie narzucaj im własnych rozwiązań – pozwól im samodzielnie myśleć.
11. Wybaczaj i naucz się dawać kolejną szansę. Prawdziwe autorytety zawsze wybaczają. Przyłapuj uczniów na tym, co robią dobrze. Doceniaj to.
12. Daj sobie prawo do błędu. Życie składa się z wielu trudnych sytuacji, ale masz szansę naprawić to, co być może zepsułeś. Dostrzegaj w uczniach to, co najlepsze – budujesz sobie tym depozyt emocjonalny.
13. Bądź konsekwentny – zawsze postępuj zgodnie z zasadami, które głosisz.
