Nie jest to organ obligatoryjny (obowiązkowy). Jeżeli w szkole nie funkcjonuje rada szkoły, jej uprawnienia przejmuje rada pedagogiczna. Natomiast rada rodziców jest społecznym organem działającym w szkole, reprezentującym ogół rodziców uczniów – jej prawa i obowiązki są regulowane w art. 53 oraz 54 ustawy o systemie oświaty. Za swoją działalność i efekty tej działalności odpowiada przed ogółem rodziców, składając stosowne sprawozdania. Zgodnie z art. 54 ust. 8 ustawy o systemie oświaty, w celu wspierania działalności statutowej szkoły lub placówki, rada rodziców może gromadzić fundusze z dobrowolnych składek rodziców i innych źródeł, a zasady wydatkowania funduszy rady rodziców powinien określać regulamin jej działalności. W regulaminie uchwalonym przez radę rodziców określa się wewnętrzną strukturę i tryb pracy rady, a zatem w tym akcie powinny się znaleźć postanowienia dotyczące organów rady rodziców i ich kompetencji, trybu i sposobu pracy rady. Mimo dowolności strukturalnej rady rodziców, w praktyce najczęściej przeprowadza się wybór prezydium, które składa się z przewodniczącego i jego zastępcy, sekretarza i skarbnika. Rada może powołać do życia komisję rewizyjną, której zadaniem jest kontrolowanie gromadzenia i wydatkowania funduszy rady rodziców. A zatem pod tym względem rada rodziców zachowuje niezależność wobec dyrektora szkoły.

Tak więc rada szkoły i rada rodziców to organy niezależne, które mogą funkcjonować obok siebie.