Pierwszą część artykułu znajdą Państwo tutaj.
Dobrą metodą, która może wpłynąć na lepsze stosowanie przyjętych zasad, jest ich wypracowanie na kanwie wartości dominujących w naszej klasie Podczas zajęć poświęconych takiej redakcji kontraktu, uczniowie doświadczają zaspokojenia potrzeby przynależności, poczucia sensu i wartości, kontaktu. Łatwiej nam potem odnosić się do wypracowanych zasad, bo zbudowane będą na tym, co dla naszego zespołu jest naprawdę ważne. Jeżeli natomiast rzeczywiście okaże się, że jakaś zasada przestaje działać, zmodyfikujmy ją, poprzedzając to na przykład metodą sześciu kroków rozwiązywania problemów wg następującego schematu:
1) Wysłuchajmy uczniów;
2) Podsumujmy ich punkt widzenia;
3) Wyraźmy własne potrzeby i uczucia wobec danej sytuacji trudnej;
4) Burzą mózgów zbierzmy od uczniów pomysły na rozwiązanie problemu, zmodyfikowanie danej zasady kontraktu;
5) Zapiszmy je, bez oceniania i wartościowania;
6) Zdecydujmy wspólnie, w jaki sposób zmodyfikować ten punkt kontraktu, by nie odbierać mu wartości, ale pomóc wszystkim go efektywnie stosować.
Kolejnym, i być może najważniejszym, elementem składającym się na ogólnie pojętą profilaktykę, ale i budowanie klimatu oraz poczucia bezpieczeństwa w klasie, jest modelowanie postaw wychowawczych przez nauczyciela. Uczniowie bardziej obserwują niż słuchają, zatem to, w jaki sposób reagujemy na sytuacje trudne, jak rozwiązujemy problemy, czy stoimy w końcu na straży przyjętych zasad, dbamy o pokrzywdzonych ale też pochylamy się wychowawczo nad winnymi, może zadecydować o tym, czy będziemy się cieszyć autorytetem i przede wszystkim zaufaniem uczniów. Trudno wymagać od nich poprawności zachowań, kiedy my sami nie będziemy na bieżąco modelować tych właściwych. Przydatny będzie tu także komunikat asertywny, który w sytuacjach trudnych, przy prowokacyjnych zachowaniach naszych uczniów, pomoże utrzymać odpowiedni dystans i zachować profesjonalny i pedagogiczny charakter interwencji bez (niestety wciąż często spotykanych), działań odwetowych warunkowanych emocjami. W komunikacie tym po pierwsze odnosimy się do faktu, którym jest konkretne zachowanie („tu i teraz”) ucznia, nazywamy swoje uczucia powodowane daną sytuacją, mówimy o konsekwencjach i oczekiwaniach. Konieczne jest też umiejętne odróżnienie faktu od interpretacji. Inaczej będzie odebrany komunikat: „Przeklinasz”, niż: „Zachowujesz się wulgarnie”, czy „Jesteś wulgarny”; „Nie odrobiłaś pracy domowej”, niż: „Ignorujesz obowiązki”.
Komunikat taki powinien być bardzo konkretny i krótki, reakcja nauczyciela zgodna z intencją zachowania ucznia, konsekwencje natomiast adekwatne do przewinienia. Świadomość roli korekcyjnej szkoły powinna być zatem stałym elementem pracy nauczyciela.
I na koniec – dobrze jest mieć świadomość tego, że uczeń zachowałby się inaczej, gdyby potrafił. Jeżeli nie wyniósł tego z domu, nauczyciel zdecydowanie może mu w tym pomóc.
