Zagadnieniem motywacji zajmują się różne dziedziny nauki tj.: psychologia, ekonomia, socjologia, medycyna zdrowia. Każda z nich w trochę inny sposób traktuje pojęcie motywacji. Bez wątpienia punktem wspólnym tych definicji jest fakt jej istotnej roli w życiu każdego człowieka.
Według J. Reykowskiego motywacja to mechanizm zachowania jednostki prowadzący do osiągnięcia określonych ważnych dla niej stanów rzeczy, skłaniających do wykonywania czynności warunkujących osiągnięcie celów. [1]
Wedle tej definicji mechanizm zachowania uruchamia się poprzez proces motywacji. Pełni on funkcję sterowania naszymi czynnościami w taki sposób, aby doprowadziły do osiągnięcia wyznaczonego celu.
Podobnie o zagadnieniu motywacji mówi Kinga Kordas. Motywacja według niej to proces pobudzania, który nakłania człowieka do działania zaspokajającego określone potrzeby. Aby powstał ten proces, musi występować cel, do którego człowiek dąży, oraz przekonanie, że jest on osiągalny. Motywacja dostarcza działaniu energii i ukierunkowuje zachowanie na określony cel. [2]
Niektóre z definicji koncentrują się na zadaniowej roli motywacji. Encyklopedia PWN przedstawia stanowisko K. Lewina, który uznaje, iż niezmiernie ważną jest motywacyjna funkcja zadania aż do jego zakończenia, ponieważ człowiek podejmując określone działanie widzi z góry założony efekt, w wyniku, czego wyzwala się w nim system motywacyjny, dzięki któremu zadanie to musi zakończyć.[3]
P. T Young definiuje motywację jako „proces wzbudzający działanie, utrzymujący je w toku i regulujący jego przebieg”.[4]
Dla potrzeb tej pracy koniecznym jest wyjaśnienie zagadnienia motywacji jako procesu. J. Reykowski procesem motywacji nazywa taki proces regulacji, który pełni funkcję sterowania czynnościami, tak aby doprowadziły one do osiągnięcia określonego wyniku, którym może być zarówno zmiana zewnętrznego stanu rzeczy, jak także zmiana w samym sobie czy też zmiana własnego położenia. [5]
Trochę inne spojrzenie na ów proces przedstawia schemat 1.
Schemat 1. Proces motywacji
Źródło: M. Armstrong, Zarządzanie zasobami ludzkimi, Dom wydawniczy ABC, Kraków 2001, s. 107.
Przedstawiony wyżej proces wskazuje, iż motywację rozpoczyna rozpoznanie niespełnionych potrzeb. One natomiast rodzą się przez pragnienie dokonania, zdobycia czegoś. W następnej kolejności sprecyzowane zostają cele, których zrealizowanie przyniesie satysfakcję z owych pragnień. Prócz tego, człowiek dokonuje także wyboru zachowań prowadzących do osiągnięcia tych celów. Gdy uzyskamy cel, nasza potrzeba zostaje zaspokojona. Kiedy w przyszłości będziemy mieć do czynienia z podobną sytuacją, istnieje duże prawdopodobieństwo, że powtórzymy dane zachowanie.[6]
[1] J. Reykowski, Z zagadnień procesu motywacji, WSiP, Warszawa 1977, s. 35. [2] M. Brzoza, P. Rachoń, Słownik uczuć i emocji, Wydawnictwo Kos, Katowice 2005, s. 37. [3] Encyklopedia PWN, Warszawa 1985, tom M-R, s. 171. [4] C.N. Cofek, M.H. Appley, Motywacja: Teoria i Badania, PWN, Warszawa 1972, s. 15. [5] J. Reykowski, Z zagadnień…, dz. cyt., s. 27. [6] M. Armstrong, Zarządzanie zasobami ludzkimi, Dom wydawniczy ABC, Kraków 2001, s. 108.
Anna Leśniewska – uczestniczka Kursu Zarządzania Oświatą organizowanego przez Instytut Kształcenia EKO-TUR, Niepubliczną Placówkę Doskonalenia Nauczycieli
