„Wczasy pod gruszą” to potocznie zwane świadczenie wypłacane w ramach działalności socjalnej, którego zadaniem jest wsparcie osoby uprawnionej do korzystania z ZFŚS w organizacji wypoczynku we własnym zakresie. Ważne, aby tej formy świadczenia nie mylić ze świadczeniem urlopowym dla nauczycieli. Świadczenie urlopowe dla nauczycieli wynika wprost z zapisów KN a mianowicie z art. 53 ust 1a – „z odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, o którym mowa w ust. 1, wypłacane jest nauczycielowi do końca sierpnia każdego roku świadczenie urlopowe w wysokości odpisu podstawowego, o którym mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, ustalonego proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy i okresu zatrudnienia nauczyciela w danym roku szkolnym”.
Jak wynika z powyższego zapisu, świadczenie to jest obligatoryjne dla pracodawcy i uprawniony nauczyciel nie musi w tym względzie występować z wnioskiem o jego udzielenie.
Inaczej wygląda sprawa w odniesieniu do „wczasów pod gruszą”. Pamiętajmy, że to zwyczajowa nazwa świadczenia stanowiącego dopłatę do wypoczynku organizowanego przez pracownika we własnym zakresie. Świadczenie to – podobnie jak świadczenie urlopowe dla nauczycieli – również jest świadczeniem wypłacanym ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Jest to jednak świadczenie wypłacane na zasadach ogólnych wynikających z przepisów ustawy o zakładowych funduszach świadczeń socjalnych, które podlegają uszczegółowieniu w obowiązującym u danego pracodawcy regulaminie korzystania ze środków ZFŚS.
Podkreślić należy, iż świadczenie urlopowe oraz dopłata (finansowanie) wypoczynku organizowanego przez pracownika we własnym zakresie to dwa odmienne świadczenia.
Krąg osób uprawnionych do korzystania z tworzonego w szkole zakładowego funduszu świadczeń socjalnych wyznaczają przepisy art. 2 pkt 5 u.z.f.ś.s. oraz art. 53 ust. 1-3 KN. Z przepisów tych wynika, że świadczenia ze środków zakładowego funduszu socjalnego przysługują wszystkim pracownikom zatrudnionym u danego pracodawcy (nauczycielom, pracownikom administracyjnym szkoły, jak też byłym pracownikom szkoły – emerytom i rencistom oraz nauczycielom pobierającym nauczycielskie świadczenie kompensacyjne). Pracodawca nie może ograniczyć kręgu osób ustawowo uprawnionych do korzystania ze świadczeń funduszu. Może natomiast krąg osób uprawnionych rozszerzyć na mocy postanowień regulaminu zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.
Ustawową zasadą przeznaczania środków z zfśs jest, by przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z funduszu uzależniać od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z zfśs (art. 8 ust. 1 u.z.f.ś.s.). Pamiętajmy, że wskazana zasada powinna zostać uwzględniona przy ustalaniu regulaminu korzystania ze środków zfśs.
Natomiast zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z funduszu oraz zasady przeznaczania środków funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa pracodawca w regulaminie ustalanym z zakładową organizacja związkową.
Szczegółowe warunki przyznawania świadczeń z funduszu socjalnego (w tym dopłat do wypoczynku) mogą być w regulaminach kształtowane właściwie dowolnie – z zachowaniem jednak zasady odnoszącej się do kryterium socjalnego.
Obecnie przeważa pogląd, zgodnie z którym dopuszczalne jest uzależnienie wypłaty „gruszy” od wykorzystania urlopu wypoczynkowego. Podkreśla się, że ze względu na szczególny charakter odbiorców, niektóre świadczenia przeznaczone są tylko i wyłącznie do określonych grup osób uprawnionych. W kontekście prawa do wypoczynku oraz ze względu na cel świadczeń związanych z dofinansowaniem „wczasów pod gruszą” sytuacja emerytów (rencistów) różni się bowiem od sytuacji innych pracowników. Możliwości uzależnienia dofinansowania do „wczasów pod gruszą” od wykorzystania urlopu wypoczynkowego nie wyklucza Główny Inspektorat Pracy (por. stanowisko Głównego Inspektoratu Pracy z 23 maja 2019 w sprawie gospodarowania środkami zfśs, znak UNP:GIP-19-30615, GIP-GBI.0701.72.2019.3)
Podsumowując, to, czy świadczenie „wczasów pod gruszą” będzie udzielane emerytom zależy od zapisów wewnętrznego regulaminu, jaki funkcjonuje w danej szkole. Jeżeli, na przykład, uzależnimy wypłatę od wykorzystania określonego wymiaru urlopu, to wtedy warunku tego nie będą mogli wypełnić emeryci i w związku z brakiem tego wymogu formalnego nie będzie można im wypłacać tego świadczenia.
Zapraszamy na naszą nową stronę z ofertami pracy dla nauczycieli:
