Jak wiemy, szkoła to jeden wielki „organizm”, w którym zachodzi wiele różnorodnych procesów a proces uczenia się jest kluczowy. Uczą się uczniowie i nauczyciele. Proces uczenia się trwa nieprzerwanie od początku rozpoczęcia pracy w zawodzie nauczyciela.
W ciągu ostatnich lat w polskiej oświacie wprowadzono wiele rozwiązań, mających istotne znaczenie dla rzeczywistości szkolnej, a co za tym idzie – także zmian przyszłego modelowego obrazu ucznia, a dokładniej – poziomu i jakości jego wykształcenia. Warto tu wymienić choćby: przekształcenie szkół podstawowych w gimnazja; wprowadzenie obowiązkowej nauki drugiego języka obcego od gimnazjum; stopniowe wdrażanie nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego; objęcie pięciolatków obowiązkiem edukacji przedszkolnej; obniżenie wieku rozpoczynania obowiązku szkolnego z siedmiu do sześciu lat (uzależnione od decyzji rodziców); możliwość używania elektronicznych dzienników (nowoczesne technologie w szkole); wprowadzenie projektów edukacyjnych uczących współpracy w grupie; modernizacja kształcenia zawodowego; przekształcenie gimnazjów w szkoły podstawowe; organizacja pomocy psychologicznej; wprowadzenie wewnętrznych i zewnętrznych ewaluacji.
Zmiany prawa oświatowego, zmiany programowe, potrzeby wynikające ze zmian demograficznych, rozwijająca się gospodarka, zmiany na rynku pracy, wielokulturowość uczniów, wielojęzyczność, włączenie dzieci niepełnosprawnych do szkół publicznych, konieczność stosowania nowych rozwiązań dydaktycznych i wychowawczych, generuje potrzebę dokształcania się nauczycieli i przestawienie się na nowy sposób pracy. Nowatorska, twórcza szkoła zależy przede wszystkim od twórczych nauczycieli. Twórcza postawa nauczycieli wobec życia i swojego zawodu jest nieodzowna nie tylko dla ich osobistego rozwoju, lecz i dla ich wychowanków, którym wskazują drogi i metody aktywnej twórczej postawy.
Niestety ścieżka awansu zawodowego nauczyciela zakończona osiągnięciem stopnia nauczyciela dyplomowanego często wyhamowuje chęć dalszego dokształcania się. Nauczyciel potrzebuje więc motywacji, aby podnosić swoje kwalifikacje, aby zwiększać swoje kompetencje zawodowe. Dokształcanie traktowane jako obciążający obowiązek jest czynnikiem wzmagającym stres, ale jeśli jest własną potrzebą prowadzącą do zmiany w swojej pracy, wtedy może działać jako profilaktyka wypalenia zawodowego nauczycieli z dużym stażem. Motywacją może być nakaz lub też tworzenie dogodnych warunków do takiej działalności.
Potrzebny jest więc Lider, osoba, która zainspiruje innych, osoba, która daje przykład, osoba, za którą podążają inni.
Czy dyrektor szkoły jest liderem uczenia się nauczycieli?
Dyrektor szkoły to też zazwyczaj nauczyciel, który ma za sobą ścieżkę awansu zawodowego. Zgodnie z Kartą Nauczyciela dyrektor jest odpowiedzialny za zapewnienie pomocy nauczycielom w realizacji ich zadań i doskonaleniu zawodowym. Dyrektor szkoły dąży do skorelowania ze sobą wszelkich działań i nastawienie ich na osiągnięcie wspólnego celu. Cel ten jest ściśle związany z misją i wizją szkoły, na której czele stoi. Dyrektor mając na względzie dążenie do osiągnięcia zamierzonego celu, sam się dokształca nieustannie i motywuje swoich pracowników do dokształcania się w wyznaczonych dziedzinach.
Doskonalenie zawodowe jest nieodłącznym elementem rozwoju zawodowego nauczyciela. Najczęściej utożsamiane jest z celowym, zaplanowanym i ciągłym procesem jego ustawicznego kształcenia, polegającym na podwyższaniu i modyfikacji jego zawodowych kompetencji i kwalifikacji, wszechstronnym rozwoju osobowości, organizowanym i realizowanym przez wyspecjalizowane w tym kierunku instytucje, a także w toku samokształcenia i samodoskonalenia. W szkołach jest powoływany przez dyrektora lider WDN, który dokonuje rozpoznania, na jakie tematy nauczyciele chcieliby się dokształcać. Rolą dyrektora jest takie zarządzanie, które sprzyja rozwojowi uczniów, nauczycieli, pracowników niepedagogicznych i rodziców uczniów.
Szkoła się zmienia, i to burzliwie. Teraz szkoła jest przedsiębiorstwem, którym rządzą prawa rynku. I my, nauczyciele, musimy się też zmieniać, aby kształcić dzieci i młodzież „po nowemu”. Wiedza jest dziś łatwo dostępna. Trzeba jednak nauczyć się syntetyzowania wiedzy, łączenia informacji z wielu dziedzin. Potrzebne są wypracowane sposoby wsparcia pracowników chcących podnosić swoje kwalifikacje.
Szkoła działa w trzech ważnych obszarach : nauczanie, opieka, wychowanie. Każdy z nich wymaga ciągłego ponoszenia jakości. A to pociąga za sobą przygotowanie nauczycieli do tworzenia narzędzi aby te obszary ciągle rozwijać i przeprowadzać ewaluację .
„Postęp nie jest możliwy bez zmiany,
a Ci którzy nie potrafią zmienić
swojego sposobu myślenia,
nie mogą niczego zmienić”.
G.B.SHAW
Joanna Zielińska – uczestniczka Kursu Zarządzania Oświatą organizowanego przez Instytut Kształcenia EKO-TUR ,Niepubliczną Placówkę Doskonalenia Nauczycieli
