Wcześniejsze części artykułu znajdą Państwo tutaj i tutaj.
Cele:
Głównym celem edukacji jest rozwijanie autonomii ucznia niepełnosprawnego, jego personalizacja oraz socjalizacja, a także – w ramach posiadanych przez niego realnych możliwości – wyposażenie w takie umiejętności i wiadomości, aby :
- mógł porozumiewać się z otoczeniem w komunikatywny sposób,
- zdobył maksymalną niezależność życiową w zakresie zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych,
- był zaradny w życiu codziennym adekwatnie do własnego, indywidualnego poziomu sprawności i umiejętności,
- miał poczucie sprawczości,
- mógł uczestniczyć w różnych formach życia społecznego na równi z innymi członkami danej zbiorowości,
- znał i przestrzegał ogólnie przyjętych norm współżycia społecznego, zachowując przy tym prawo do swojej inności,
Ponadto cele ogólne winny skupiać się na kształtowaniu prawidłowej postawy ciała, rozwijaniu motorycznych możliwości ucznia i doskonaleniu naturalnych czynności ruchowych.
Prawidłowo skonstruowany program usprawniania powinien obejmować wszystkie sfery rozwojowe dziecka:
- percepcyjną,
- motoryczną,
- poznawczą,
- społeczno – emocjonalną.
Program stymulacji sfery percepcyjnej powinien zawierać ćwiczenia z zakresu:
- naśladowania,
- percepcji wzrokowej,
- percepcji słuchowej,
- percepcji węchowej, dotykowej, smakowej,
Program stymulacji sfery motorycznej obejmuje ćwiczenia:
– motoryki małej,
– motoryki dużej,
– koordynacji wzrokowo – ruchowej,
Stymulacja sfery poznawczej to:
- rozwijanie umiejętności komunikacji,
- doskonalenie znajomości schematu własnego ciała,
- doskonalenie orientacji przestrzennej,
- doskonalenie orientacji w czasie,
- ćwiczenie umiejętności matematycznych.
Program stymulacji społeczno – emocjonalnej:
– ma zapewnić dziecku poczucie bezpieczeństwa i akceptacji,
– uczyć właściwych zachowań społecznych,
– kształtować poczucie własnej tożsamości,
– uczyć wyrażania własnych potrzeb,
– uczyć i doskonalić samoobsługę.
Przykładowe formułowanie celu głównego z przełożeniem na cel szczegółowy:
Cel główny: rozwijanie percepcji wzrokowej.
Cel szczegółowy: dobieranie przedmiotów, dobieranie obrazków.
Cel główny: usprawnianie grafomotoryki.
Cel szczegółowy: ćwiczenia w rysowaniu szlaczków, nauka pisania po śladzie, ćwiczenia w odwzorowywaniu.
Formy zajęć:
- rewalidacyjne,
- resocjalizacyjne,
- inne – odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne ucznia (np. logopedyczne, korekcyjno-kompensacyjne, socjoterapeutyczne).
Wymiar godzin tych zajęć określa dyrektor szkoły, określając jednocześnie okres ich trwania.
Metody pracy
W zależności od rodzaju niepełnosprawności. Ogólna zasada – stosowanie metod opartych na działaniu, konkretach, bliskiej i znanej uczniowi rzeczywistości.
Metody wspierające: Weroniki Sherborne, kinezjologii edukacyjnej, ośrodków pracy, Integracji Sensorycznej.
Działania wspierające rodziców ucznia
Mogą one występować w formie bardzo konkretnych zapisów, np. udostępnienie literatury, zawiązanie grup wsparcia rodziców uczniów z określoną niepełnosprawnością, pomoc w załatwianiu formalności dotyczących różnych sytuacji wychowanka itp.
Zakres współdziałania z poradniami, specjalistycznymi, placówkami doskonalenia nauczycieli, organizacjami pozarządowymi oraz innymi instytucjami może obejmować edukację nauczycieli w zakresie pracy z uczniem z niepełnosprawnością, pomoc merytoryczna w dostępie do źródeł wiedzy o możliwościach zastosowania nowoczesnych technik wspierania procesu edukacyjno-terapeutycznego czy też poszukiwanie źródeł finansowego wsparcia rodziny, np. w formie turnusów rehabilitacyjnych.
Krok 5
Oceniaj swoją pracę, koryguj, dostosowuj – program powinien zmieniać się wraz uczniem.
Oceniaj swoją pracę, koryguj, dostosowuj – program powinien zmieniać się wraz uczniem.
Program nie jest dokumentem niezmiennym. Nawet jeśli zostanie przygotowany na okres trzech lat, czyli całego etapu edukacyjnego, to podlega ocenie efektywności przynajmniej dwa razy w ciągu każdego roku, zgodnie z rozporządzeniem, o którym mowa powyżej.
Może się okazać, że zapisane przez nas cele nie zostały osiągnięte w pełni lub też niektóre formy pracy okazały się mało skuteczne. Może zaplanowane działania wspierające rodziców ucznia okazały się mało skuteczne i stoją przed nami w tym zakresie nowe działania? Bądź też wprost przeciwnie: uczeń osiągnął w niektórych sferach wyższy niż przewidywany etap rozwoju i należy wyznaczyć nowe cele.
Uważna obserwacja postępów, zastoju bądź regresów naszego wychowanka winna skutkować zmianami w tym programie, adekwatnymi do aktualnych potrzeb.
Wracamy zatem do zasady nadrzędnej: bądź refleksyjny na każdym etapie pracy z dzieckiem z niepełnosprawnością.
