Nie da się ukryć, ze w środowisku nauczycielskim wciąż dominuje indywidualizm, więc zadanie może być trudne. Nie jest jednak niemożliwe. W ogromnym stopniu uzależnione jest to od możliwości przywódczych dyrektora. Dyrektora, który powinien „zaczarować” swoją osobą, uświadomić pracownikom wspólnotę celów.
Rola lidera jest bardzo trudnym zadaniem – nie każdy czuje się w niej dobrze.
Łatwo jest wpaść w pułapkę nieomylności, narzucania własnego zdania. Wiąże się to również z bardzo ważną umiejętnością przyznawania się do własnych błędów, wycofywania się z pomysłów, które okazały się nietrafione oraz uważnego słuchania drugiego człowieka.
Lider powinien być odpowiedzialny, skuteczny, punktualny, asertywny, posiadać wysoko rozwinięte zdolności organizacyjne i interpersonalne. Musi również planować zawsze „krok do przodu”. Przydzielać pracę zgodnie z możliwościami i potencjałem pracowników (a co za tym idzie powinien skutecznie ten potencjał rozpoznać), kontrolować postęp prac nad przydzielonymi zadaniami, motywować, wyciągać wnioski z obserwacji, jeśli trzeba konstruktywnie krytykować. a przede wszystkim brać na siebie odpowiedzialność i nie bać się podejmowania trudnych decyzji. Należy jednak pamiętać, że posiadanie tych wszystkich cech nie gwarantuje sukcesu. Bez dobrze zorganizowanego i zmotywowanego zespołu nawet najlepszy dyrektor nie osiągnie wiele. Tu pojawia się kolejna ważna kwestia, bowiem lider to ten, który czuwa na funkcjonowaniem placówki, którzy kreuje pewne wizje i czuwa nad ich realizacją. Musi umieć zatem zaufać swoim pracownikom. Umiejętnie delegować zadania, ale nikogo
w nich nie wyręczać. Skutecznie dzielić się odpowiedzialnością za realizację zadań.
Dyrektor jako lider musi dbać również o relacje w zespole, skutecznie budować atmosferę sprzyjającą kreatywności.
Jak widzimy rola lidera nie jest jednoznaczna. Powszechnie kojarzy się ona z człowiekiem silnym, nastawionym na sukces, zdeterminowanym by go osiągnąć. Współpraca z kimś takim może nie należeć do najłatwiejszych. Warto podkreślić zatem fakt, że dobrym liderem może być również człowiek empatyczny, dbający o atmosferę. Problem pojawia się w momencie gdy empatia czy współczucie uniemożliwiają liderowi egzekwowanie realizacji poleceń. Jak zawsze w takich przypadkach należy się kierować zdrowym rozsądkiem i wyważeniem w ocenie sytuacji.
Dyrektor jako lider powinien dbać również o relacje z rodzicami. Zarządza on bowiem nie tylko pracownikami, jego zadaniem jest koordynacja współpracy trzech środowisk: nauczycieli, uczniów i rodziców. Współpraca z rodzicami jest zagadnieniem, któremu warto się przyjrzeć bliżej. Z jednej strony rodzice niechętnie angażują się
w działalność szkoły. Wciąż jest problem z wyborem chętnych do Rady Rodziców.
Z drugiej strony nieobca jest niektórym postawa roszczeniowa, przekonanie, że szkoła jest instytucją nieprzychylną rodzicom i uczniom. Rola dyrektora w zbudowaniu relacji rodziców ze szkołą jest ogromna. Musi wykazać się on zarówno cechami menedżerskimi, jak i liderskimi. Wiemy jednak, że z rodzicami najczęściej kontaktują się nauczyciele. Zadaniem dyrektora jest więc dopilnowanie by te relacje były odpowiednie. Jeśli jest taa potrzeba powinien zaproponować swoim pracownikom szkolenia z zakresu relacji interpersonalnych. Nie sposób nie zauważyć, że autorytet nauczyciela i szkoły jest od jakiegoś czasu dość mocno podważany, w związku z czym trzeba bardzo dbać
o wizerunek szkoły i nauczycieli. W związku z powyższym niezbędnymi kompetencjami, w które powinien być wyposażony dobry dyrektor są te z zakresu public realtions.
Lider inspiruje, wskazuje cel, do którego dąży zespół. Warunki do realizacji celu zapewnia administrator. Główną rolą administratora jest formalne zarządzanie placówką. To przede wszystkim troska o bazę dydaktyczną, budynek i warunki w nim panujące. Administrować to zgodnie z definicją zaczerpniętą ze Słownika Języka Polskiego – zarządzać. Nie da się ukryć, że ta odsłona roli dyrektora bywa odbierana pejoratywnie.
W końcu administrator nie odnosi spektakularnych sukcesów, skupia się na rzeczach prozaicznych. Często zapominamy, że nawet najbardziej wzniosłe idee i kreatywne rozwiązania nie zostaną zrealizowane bez dobrze wykonanej, żmudnej pracy administracyjnej.
Marta Rafka – uczestniczka Kursu Zarządzania Oświatą organizowanego przez Niepubliczną Placówkę Doskonalenia Nauczycieli Eko-Tur
