Czas zmiany to czas lęku lub nowych możliwości.
Twoja postawa zadecyduje, która z tych rzeczy będzie Twoim udziałem.
Ernest C. Wilson
Myśl tego amerykańskiego architekta, artysty od „wielkich projektów”, wpisuje się w rozważania dotyczące działań dyrektora – kreatora zmian, gdyż dyrektor podobnie jak artysta powinien posiadać wizję swego dzieła. Powinien ogarniać oczami wyobraźni całość swojego projektu i odrzuciwszy jak Michał Anioł „niepotrzebne kawałki”, stworzyć idealną formę. Jaką więc postawę przyjąć ma dyrektor by czas zmian otwierał tylko nowe możliwości, a nie był okresem lęku?
Pracuję jako nauczyciel wiele lat. Zaczynałam w szkole podstawowej. Po reformie w 1999r. stałam się nauczycielem w gimnazjum. Obecna reforma sprawiła, że ponownie wróciłam do szkoły podstawowej. W między czasie pracowałam także w liceum. We wszystkich szkołach doświadczałam wielu zmian, jednak najpoważniejsze w gimnazjum. Miałam szczęście pracować tam z dyrektorem, którego bez wahania mogę nazwać – wybitnym. Był nie tylko kreatorem, menedżerem i przywódcą edukacyjnym, ale także dobrym człowiekiem. Zmiany i doskonalenie szkoły wpisane były w codzienność. Nigdy jednak nie zastanawiałam się nad aspektami teoretycznymi zmian, dostrzegałam jedynie ich potrzebę.
W okresie współczesnego i ciągłego rozwoju zmiany stały się normą i są niezbędne w budowaniu nowoczesnej placówki oświatowej. Są konieczne, a szkoła, która w swej działalności stawia na elastyczność, potrafi w porę zareagować na zmiany w otoczeniu i dostosować do nich swój charakter pracy. Polska szkoła znów stoi w obliczu zmian. Wdrażana reforma oświaty stawia pracowników szkoły w obliczu nowych wyzwań, niepewności i niepotrzebnego stresu. Ogrom obowiązków, jakie nakłada na barki dyrektora dzisiejsza rzeczywistość, robi duże wrażenie, zwłaszcza, że coraz częściej dyrektor staje wobec problemu rozstrzygania sprzecznych interesów wielu grup społecznych: uczniów, rodziców, nauczycieli i władz samorządowych. W takich wypadkach oprócz podstawowej wiedzy i praktyki potrzebne są umiejętności w zarządzaniu, doświadczenie i kreatywność. Innowacyjność i kreatywność właśnie, powinny cechować dyrektora, który jako pierwszy rozumie potrzebę zmian, jest jej liderem i animatorem. Potrafi przekonać nauczycieli, że zmiany są koniecznością i nie muszą im towarzyszyć lęki i obawy. Włączy w kreowanie swojej wizji szkoły, zarówno nauczycieli jak i uczniów, rodziców i społeczność lokalną. Obecna sytuacja oświatowa oczywiście stawia przed dyrektorem nowe, trudne zdania, ale nie na niej chcę się skupić w niniejszej pracy. Interesują mnie mechanizmy wprowadzania zmian w placówce oświatowej. Chcę także przyjrzeć się cechom jakimi powinien się charakteryzować dyrektor kreujący zmiany, które w rezultacie mają przyczynić się do rozwoju jego szkoły oraz współodpowiedzialności wszystkich pracowników za realizację postawionych w wyniku zmiany celów. Znaczenie kreatywności dla rozwoju i sukcesu placówki wydaje się być oczywiste. Tylko osoba kreatywna nie ugrzęźnie w martwym punkcie i rozpocznie zmiany włączając w nie entuzjastów, przekona niezdecydowanych i mimo przeciwności osiągnie wyznaczony cel. Myślę tutaj nie tylko o dyrektorze szkoły, ale również nauczycielach. Sukces bowiem, jak twierdził William Feather, wydaje się być w dużej mierze kwestią wytrwania, gdy inni rezygnują.
Katarzyna Czernicka-Kujawska
