Jednym z najczęściej stawianych pytań w szeroko pojętym środowisku oświatowym jest pytanie – jaka powinna być dobra szkoła? Jak prowadzić proces dydaktyczny, aby właściwie przygotowywał młodych ludzi do dorosłego życia a jednocześnie był ciekawy i atrakcyjny dla ucznia oraz maksymalnie efektywny w swoim funkcjonowaniu? Na pewno, obserwując bardzo szybko zmieniający się świat, można bez wahania odpowiedzieć – musi to być szkoła innowacyjna, otwarta, stosująca szeroki wachlarz aktywnych i kreatywnych metod nauczania, choćby grywalizację i gamifikację procesu szkolnego.
Analizując podstawowe akty prawa oświatowego trzeba podkreślić, że jednoznacznie zobowiązują one nauczyciela i szkołę do innowacyjnych form pracy z dzieckiem.
I tak już art. 1 ust 18 ustawy Prawo oświatowe stwierdza, że:
„art. 1 System oświaty zapewnia w szczególności:
18) kształtowanie u uczniów postaw przedsiębiorczości i kreatywności sprzyjających aktywnemu uczestnictwu w życiu gospodarczym, w tym poprzez stosowanie w procesie kształcenia innowacyjnych rozwiązań programowych, organizacyjnych lub metodycznych;”
Z powyższego zapisu wynika, że obowiązkiem szkoły jest realizacja zadań edukacyjnych w sposób innowacyjny i kreatywny.
Zastanówmy się teraz, co konkretnie oznacza pojęcie innowacja pedagogiczna? Otóż innowacja pedagogiczna, to każde nowatorskie rozwiązanie programowe, organizacyjne lub metodyczne, mające na celu poprawę jakości pracy szkoły. Pierwszym edukacyjnym celem szkoły powinno być racjonalne planowanie i realizowanie edukacyjnych innowacji, wspieranie ich i promowanie w środowisku oświatowym, także w obszarze szkoły jako wspólnoty i na każdym etapie procesu dydaktycznego.
Każde działanie innowacyjne powinno w pierwszym rzędzie zapewniać realizację podstawowych zadań szkoły i co bardzo ważne powinno mieć jasno i precyzyjnie określone cele oraz efekty jakie w wyniku wdrażania działań innowacyjnych powinniśmy osiągnąć.
Pamiętajmy, że każda innowacja jest zmianą, ale nie każda zmiana posiada znamiona innowacji.
Od 1 września 2017 r. nie obowiązują przepisy rozporządzenia MENiS z 9 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki, a także przepisy ustawy o systemie odnoszące się do innowacji:
art. 41 ust. 1 pkt 3 – do kompetencji stanowiących rady pedagogicznej należy m.in. podejmowanie uchwał w sprawie innowacji i eksperymentów pedagogicznych w szkole lub placówce, po zaopiniowaniu ich projektów przez radę szkoły lub placówki,
art. 50 ust. 2 – rada szkoły lub placówki opiniuje, m.in. projekty innowacji i eksperymentów pedagogicznych.
Nowe regulacje prawne dotyczące działalności innowacyjnej szkoły przeniesiono na poziom ustawy Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe, rezygnując jednocześnie z upoważnienia ministra edukacji określenia w drodze rozporządzenia warunków jej prowadzenia przez szkoły (art. 15 pkt 29b ww. ustawy).
Oznacza to, że szkoła może samodzielnie podejmować decyzje, jakie i w jaki sposób innowacje będzie prowadziła, realizowała, dokumentowała itp.
W świetle ustawy Prawo oświatowe, działalność innowacyjna jest integralnym elementem działalności szkoły. Zaproponowane w ustawie regulacje prawne dotyczące działalności innowacyjnej określają:
- Możliwość inspirowania i wspierania nauczycieli, w ramach nadzoru pedagogicznego, w realizacji zadań służących poprawie istniejących lub wdrożeniu nowych rozwiązań w procesie kształcenia, przy zastosowaniu nowatorskich działań programowych, organizacyjnych lub metodycznych, których celem jest rozwijanie kompetencji uczniów oraz nauczycieli (art. 55 ust. 1 pkt 4), „ inspirowaniu nauczycieli do poprawy istniejących lub wdrożenia nowych rozwiązań w procesie kształcenia, przy zastosowaniu innowacyjnych działań programowych, organizacyjnych lub metodycznych, których celem jest rozwijanie kompetencji uczniów”.
- Obowiązek stwarzania przez dyrektora szkoły „warunków do działania w szkole lub placówce: wolontariuszy, stowarzyszeń i innych organizacji, w szczególności organizacji harcerskich, których celem statutowym jest działalność wychowawcza lub rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej, opiekuńczej i innowacyjnej szkoły lub placówki „(art. 68 ust. 1 pkt 9).
Rozmawiając o innowacjach należy pamiętać, aby oprócz ustrukturyzowanych działań z zakresu innowacji pedagogicznych, każdy nauczyciel dbał o własny warsztat pracy, który w obecnej rzeczywistości szkolnej powinien być innowacyjny i kreatywny gdyż tylko wtedy pozwala intensywnie rozwijać kompetencje uczniów.
