Pierwszą część artykułu znajdziesz tutaj.
REGRESJA podczas czytania
Regresja to wsteczny ruch oczu do raz już przeczytanego tekstu. Regresji nie należy mylić
z celowym powrotem do ważnych fragmentów tekstu.
Analizując prace oczu ustalono, że istnieją dwa rodzaje regresji:
ü mimowolna, polegająca na niekontrolowanym ruchu przy przenoszeniu wzroku do następnego wiersza lub powrót, gdy nie ogarnęliśmy całej grupy wyrazów,
ü celowa, gdy przeczytany tekst jest dla nas niezrozumiały; ten sposób cofania podlega naszej woli.
Cofamy się, bo wydaje nam się, że źle przeczytaliśmy tekst lub przeoczyliśmy ważne myśli. Regresje występują z powodu niedostatecznej koncentracji uwagi, będącej następstwem np. zbyt wolnego tempa czytania. Pojawiają się wtedy myśli nie związane z tekstem.
Cofamy się również wtedy, gdy przestajemy czytać płynnie i tracimy watek, gdy w tekście pojawiają się nieznane nam słowa.
Natrafiając na niezrozumiałe słowa nie powinniśmy przerywać lektury, ale starać się zrozumieć ich znaczenie z kontekstu lub zaznaczyć je, aby wrócić do nich po przeczytaniu całego tekstu.
Osoby wolno czytające mogą wykonywać w jednym wierszu od kilku do kilkunastu powrotów. „Badania wykazały, że nawet osoby czytające biegle wykonywały przeciętnie około 0,7% ruchów wstecznych w jednym wierszu.”
Powinniśmy wyrobić w sobie nawyk niepowracania do raz przeczytanego tekstu (poza powrotem celowym, który przy pewnych rodzajach lektury wydaje sie nieodzowny). Ciągłe powroty przedłużają czas czytania i obniżają zrozumienie tekstu.
W celu wyeliminowania regresji musimy zwiększyć tempo czytania i pozbyć sie obawy przed niezrozumieniem.
Trening powinniśmy rozpocząć od czytania prostych tekstów i ograniczenia do minimum cofania się do już przeczytanych fragmentów. Po pewnym czasie nabierzemy większej pewności, co do słuszności tej zasady w czytaniu.
FONETYZACJA I SUBWOKALIZACJA
Fonetyzacja to artykułowanie czytanych wyrazów.
Fonetyzacje dzielimy na wokalizacje (fonetyzacja zewnętrzna) i subwokalizacje (fonetyzacja wewnętrzna).
Wokalizacja to wymawianie, szeptanie lub poruszanie aparatem mowy w czasie czytania cichego. Jest ona pozostałością czytania na głos, spowalnia tempo czytania (ok. 150 słów na minutę), rozprasza uwagę, zmniejsza zrozumienie tekstu.
Prostym ćwiczeniem na pozbycie się wokalizacji jest czytanie z ołówkiem miedzy zębami, czy czytanie z otwartymi ustami.
Subwokalizacja to powtarzanie czytanych słów w myślach („głośno”). Zrozumienie czytanego tekstu następuje po usłyszeniu mowy wewnętrznej.
Hamowanie subwokalizacji to trudny proces. Ćwiczenie polega na czytaniu z jednoczesnym liczeniem, mówieniem, czy śpiewaniem. Czynności te przeszkadzają nam i nie pozwalają wypowiadać w myślach przeczytanych wyrazy. Inna metoda polega na zakłóceniu centralnego ośrodka mowy w mózgu przez wystukiwanie rytmu i jednoczesne czytanie.
Zdolność przepustowa kanału słuchowego jest o wiele mniejsza niż kanału wzrokowego. Wzrokowe spostrzeganie zachodzi szybciej niż słuchowe i subwokalizując, czytamy wolniej.
Trudne jest przełamanie nawyku kojarzenia obrazu graficznego słowa z jego brzmieniem
i postrzeganie jedynie wzrokiem. Trening prowadzący do utraty subwokalizacji jest długi
i żmudny.
Z fonetyzacją wewnętrzną nie powinniśmy walczyć, a jedynie starać się ją ograniczyć. Subwokalizacja jest wskazana, gdy w tekście natrafiamy na trudne słowa, nazwy, wielkości liczbowe. Chcąc lepiej zapamiętać informacje, wprowadzamy je do naszego umysłu również kanałem słuchowym.
Najlepszą i najbardziej naturalną metodą pozbycia się subwokalizacji jest zwiększanie tempa
czytania, przy którym stopniowo tracimy fonetyzacje wewnętrzną.
Stosując odpowiednie zasady i właściwy trening, każdy może opanować technikę szybkiego czytania. Należy zrozumieć na czym polega proces czytania, uświadomić sobie jakie popełniamy błędy i co możemy zrobić, aby je wyeliminować.
