Szkoły, jako placówki oświatowe wymagają ciągłych reform, bez względu na zdanie sceptyków, którzy dostrzegają jedynie w owych przemianach utrudnienia. Potrzeba ta wynika ze zmian kulturowych, gospodarczych, cywilizacyjnych a przede wszystkim technologicznych, które to w ostatnich czasach przebiegają w zawrotnym tempie, a na pewno szybszym niż dotychczas. Dzisiejsi 40, a nawet 35-latkowie w swoim życiu szkolnym nie korzystali ze smartphonów, smartwatchów, ponieważ po prostu ich nie było, a procesy edukacyjne oparte były o tradycyjne modele nauczania, skupiające się głownie na przekazywaniu wiedzy, a nie nabywaniu umiejętności. Nie jesteśmy w stanie powiedzieć w jaki sposób i jakimi metodami będą pracowali uczniowie za 20, 30 ani nawet 10 lat. Pewnym natomiast jest, że obserwowane zmiany technologiczne oraz kulturowe wymagają nieustannego doskonalenia w obrębie zarządzania oświatą, a wszystko to w celu wspomagania współczesnych uczniów i ułatwienia im odnalezienia ścieżki rozwoju osobistego oraz zawodowego.
W kontekście omawianego zagadnienia nasuwa się pytanie: Jaki powinien być dyrektor we współczesnej, nowoczesnej szkole XXI wieku? Odpowiedzi na to pytanie można dać wiele – menadżer, lider, który wyznacza rozwój szkoły, a może administrator, który pilnuje wszelkich procedur. Niestety, żadna z tych odpowiedzi nie zadowala w pełni, gdyż szkoła jako placówka oświatowa odpowiedzialna z edukacje i wychowanie przyszłych pokoleń, potrzebuje dyrektora, który będzie te wszystkie funkcje pełnił jednocześnie przy jednoczesnym zachowaniu potocznego zdrowego rozsądku oraz belferskiej empatii i surowości zarazem. Właśnie dlatego dyrektor i jego sposób zarządzania wymaga ciągłego rozwoju tak samo jak Szkoła jako organizacja wymaga stałego rozwoju doskonalącego jej działalność, którego teoretyczno-praktycznym źródłem jest dorobek nauk zarządzania i organizacji, zwłaszcza zarządzania oświatą oraz pedagogiki, szczególnie pedagogiki szkolnej i teorii szkoły.[1]
Okazuje się, że większość dyrektorów ma swoje własne sposoby i style przywództwa – czyli modelu, dzięki, któremu przekonają pracowników do określonych zachowań. Model ten zależy przede wszystkim od osobowości, wiedzy i oczekiwań zarządzającego, pracowników oraz czynników sytuacyjnych. Jednak wg. mnie najważniejsze jest, aby zarządzający uświadomił sobie, że nie ma idealnego stylu zarządzania zespołem ludzkim – ani nowoczesnego, ani tradycyjnego. Dla dyrektora najważniejszym powinno być uświadomienie sobie, jakich swoich słabych stron powinien unikać oraz jakie style akurat w jego zespole najlepiej się sprawdzą. Trudno bowiem jest kierować radą pedagogiczną, jeżeli dyrektor nie potrafi określić własnego stylu zarządzania. Najprostsza definicja kierowania brzmi: kierowanie jako sztuka to realizowanie czegoś za pomocą innych ludzi.[2] Bardziej skomplikowane wyjaśnienia zaznaczają uwagę na podstawowe elementy kierowania jako: planowanie, organizowanie, przewodzenie i kontrolowanie działalności członków organizacji oraz wykorzystywanie wszystkich innych jej zasobów dla osiągnięcia założonych celów.[3] Oczywistym jest, że dyrektora nazywa się liderem, szefem czy przywódcą dla podkreślenia, że stoi on u szczytu formalnej struktury szkoły oraz tego iż oprócz, że oprócz posiadania uprawnień do kierowania szkołą potrzebuje on nieformalnych czynników takich jak: autorytet czy silna ale i empatyczna osobowość.
[1] Adam Maj, Pedagogiczne aspekty zarządzania rozwojem szkoły [w:] Zarządzanie szkoła w procesie zmian oświatowych, Adam Maj Ewa Domagała-Zyśk, Lublin 2012.str.13. [2] Kobyliński W., Podstawy kierowania w oświacie, Radom – Warszawa 1994. [3] Kobyliński W., Podstawy kierowania w oświacie, Radom – Warszawa 1994.
Małgorzata Staryńszczak – uczestniczka Kursu Zarządzania Oświatą organizowanego przez Instytut Kształcenia EKO-TUR, Niepubliczną Placówkę Doskonalenia Nauczycieli
