Kto wspiera ucznia niepełnosprawnego w polskiej szkole?

Coraz więcej uczniów z niepełnosprawnościami trafia do szkół masowych – na jakie wsparcie mogą liczyć i kto powinien go udzielać?

W skrócie można powiedzieć, że jest to zadanie każdego z pracowników szkoły. Jednak system polskiej edukacji przewiduje dodatkowe możliwości.

Po pierwsze jest to nauczyciel wspomagający. Na podstawie aktualnie obowiązującego rozporządzenia z dnia 24 lipca 2015 roku w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym w szkołach ogólnodostępnych, za zgodą organu prowadzącego można zatrudnić dodatkowo nauczycieli posiadających kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej, w celu współorganizowania kształcenia uczniów niepełnosprawnych. To nauczyciele wspomagający lub też wspierający. Oba określenia funkcjonują w praktyce, chociaż prawo mówi o nauczycielu wspomagającym.   Do roku 2010 takich nauczycieli mogły zatrudniać jedynie dyrektorzy szkół integracyjnych lub z oddziałami integracyjnymi. Obecnie dyrektor przedszkola lub szkoły, uwzględniając indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów niepełnosprawnych wskazuje zakres zadań nauczycieli zatrudnionych dodatkowo, zajęcia przez nich prowadzone oraz zajęcia, w których nauczyciele ci uczestniczą. Pozwala na odpowiednią organizację pracy, która powinna uwzględniać potrzeby uczniów niepełnosprawnych.

Dość odległe rozporządzenie z 2001 roku w sprawie  ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół przewiduje   możliwość zatrudnienia pomocy nauczyciela. Zapis ten dotyczy szkół specjalnych i oddziałów specjalnych w szkołach ogólnodostępnych dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym, z niepełnosprawnością ruchową, z autyzmem i niepełnosprawnościami sprzężonymi w klasach I-IV. W uzasadnionych przypadkach pomoc nauczyciela można również zatrudnić w klasach V-VI.

Dyrektor szkoły, zgodnie ze swoimi kompetencjami (w porozumieniu z organem prowadzącym), może zatrudnić w szkole pracownika niepedagogicznego i określić dla niego zakres obowiązków na podstawie Kodeksu Pracy.  Z zakresu tego może wynikać wykonywanie określonych zadań i czynności na rzecz uczniów niepełnosprawnych uczęszczających do przedszkoli i szkół ogólnodostępnych.

Kolejne wsparcie może uczeń niepełnosprawny uzyskać od zatrudnianych z dniem 1 września 2014 roku asystentów nauczyciela klas I-III i asystenta wychowawcy świetlicy w szkołach ogólnodostępnych, integracyjnych i specjalnych. Do zadań asystenta nauczyciela lub asystenta wychowawcy świetlicy należy wspieranie nauczyciela prowadzących zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze lub wspieranie wychowawcy świetlicy. Asystent wykonuje zadania wyłącznie pod kierunkiem nauczyciela. Asystentowi nie powierza się zadań określonych dla nauczycieli posiadających kwalifikacje z zakresu pedagogiki specjalnej zatrudnianych dodatkowo w celu współorganizowania kształcenia integracyjnego oraz współorganizowania kształcenia uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym ale wymagania  kwalifikacyjne określają, iż  od asystentów wymaga się wykształcenie co najmniej na poziomie wymaganym do zajmowania stanowiska nauczyciela w szkole podstawowej oraz przygotowanie pedagogiczne.

Jest on zatrudniany na zasadach określonych w Kodeksie Pracy i zakres czynności również określa dyrektor szkoły.

W rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania wprowadzono zawód asystenta osoby niepełnosprawnej. Zadaniem asystenta osoby niepełnosprawnej jest umożliwienie tej osobie aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym, wykonywanie usług opiekuńczych i pomoc rodzinie niepełnosprawnego. Możliwość zatrudnienia asystenta osoby niepełnosprawnej wynika z art. 50 ust. 7 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, a nie przepisów wydawanych przez MEN. Rodzice ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego mogą wystąpić do właściwego ośrodka pomocy społecznej z wnioskiem o zatrudnienie dla niego asystenta osoby niepełnosprawnej. Osoba ta często popularnie określana jest mianem „cienia” i jak już powyżej sygnalizowano, jej podstawowym zadaniem jest wsparcie ucznia niepełnosprawnego,  również w środowisku szkolnym.

Add a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *