Do licznych zadań dyrektora szkoły, obok kierowania działalnością placówki i reprezentowania jej na zewnątrz, sprawowania opieki nad uczniami i stwarzania im warunków harmonijnego rozwoju psychofizycznego, realizowania uchwał rady szkoły oraz rady pedagogicznej, dysponowania środkami określonymi w planie finansowym szkoły i ponoszenia odpowiedzialności za ich prawidłowe wykorzystania, wykonywania zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom i nauczycielom, należy również sprawowanie nadzoru pedagogicznego.[1]
Czym zatem jest nadzór pedagogiczny, do kogo jest skierowany i w jakim celu? W. Okoń określa, że ,,nadzór pedagogiczny to sprawowanie opieki i kontroli przez przedstawicieli władz oświatowych (dyrektorów szkół i innych placówek oświatowo-wychowawczych, inspektorów, kuratorów, wizytatorów kuratoryjnych i ministerialnych itd.) nad działalnością pedagogiczną, organizacyjną i gospodarczą szkół oraz innych placówek wychowawczych.[2] Zatem opiekę i kontrolę nad działalnością dydaktyczną szkół i placówek sprawują upoważnione do tego organy. Mają one wgląd we wszystkie działania dydaktyczne i wychowawcze prowadzone w placówce przez nauczycieli i wychowawców oraz innych pracowników pedagogicznych szkoły. Celem nadzoru pedagogicznego jest dokonywanie kontroli, analizy i oceny jakości działalności edukacyjnej, wychowawczej i opiekuńczej oraz wspomaganie pracowników i monitorowanie pracowników dla dalszej poprawy jej funkcjonowania w tych zakresach.
Dla zapewnienia efektywności sprawowanego nadzoru pedagogicznego konieczna jest współpraca organu sprawującego nadzór pedagogiczny, organu prowadzącego placówkę oraz dyrektora i nauczycieli. Wszelkie działania w jego zakresie mają charakter planowy lub doraźny. Planowe wynikają z wniosków z nadzoru pedagogicznego sprawowanego w ubiegłym roku szkolnym oraz są zgodne z obecnymi kierunkami polityki oświatowej państwa. Zawarte są w opracowanym na każdy rok szkolny planie nadzoru pedagogicznego. Działania o charakterze doraźnym są prowadzone w przypadku, gdy wystąpi potrzeba działań nieprzewidzianych w planie nadzoru pedagogicznego.
Nadzór pedagogiczny może mieć charakter zewnętrzny i wewnętrzny. Zewnętrzny sprawowany jest przez odpowiedniego kuratora oświaty. Do 31 sierpnia opracowuje on i podaje do publicznej wiadomości plan nadzoru, który zawiera liczbę planowanych ewaluacji całościowych oraz liczbę i zakres ewaluacji problemowych, liczbę i tematykę kontroli planowanych w poszczególnych typach szkół i placówek oraz zakres monitorowania.
Nadzór wewnętrzny sprawowany jest w placówce przez dyrektora. Wraz ze współpracownikami zajmującymi stanowiska kierownicze do 15 września opracowuje i przedstawia na zebraniu rady pedagogicznej plan nadzoru pedagogicznego na dany rok szkolny. Musi być on dostosowany do bieżących potrzeb szkoły i wynikać z obecnej sytuacji, uwzględniać wnioski wynikające z nadzoru przeprowadzonego w placówce w poprzednim roku oraz nawiązywać do ogólnej polityki oświatowej państwa.
Początek każdego roku szkolnego wiąże się z zaplanowaniem pracy w zakresie nadzoru pedagogicznego na cały rok szkolny. Nie jest to zadanie łatwe dla świeżo powołanego na to stanowisko dyrektora. Może on liczyć na współpracę wicedyrektora oraz innych pracowników na stanowiskach kierowniczych. Wiem już, że dobry plan to połowa sukcesu. Pierwsze zmagania z współtworzeniem planu nadzoru mam już za sobą. Postanowiłam poszerzyć jeszcze wiedzę i skonfrontować ją z posiadanym doświadczeniem.
Anna Rycek – uczestniczka Kursu Zarządzania Oświatą organizowanego przez Instytut Kształcenia EKO-TUR, Niepubliczną Placówkę Doskonalenia Nauczycieli
[1] Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo Oświatowe (Dz. U. 2017 poz. 59), art.68 [2] W. Okoń: Słownik Pedagogiczny, wyd. 5. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992, s. 131
