Jeżeli dyrektorem jest osoba nieposiadająca wykształcenia pedagogicznego, nadzór pedagogiczny sprawowany jest przez inną osobę pełniącą funkcję kierowniczą. Ale czy sam dyrektor, nawet ten najbardziej zaangażowany, jest w stanie za pomocą dostępnych narzędzi w zakresie diagnozy, kontroli, wspomagania czy monitorowania wpłynąć na pozytywne zmiany w nadzorowanych obszarach? Jestem przekonana, że planowanie rozwoju placówki wymaga zaangażowania całego zespołu nauczycieli, którzy poprzez współdecydowanie i współorganizowanie poczują się współodpowiedzialni za jej przyszłość.
Dobry dyrektor to ten, który swoje własne cele potrafi przedstawić w taki sposób, żeby stały się one celami całej kadry pedagogicznej, żeby ta utożsamiała się z nimi i traktowała je jak swoje. To ten, który potrafi zjednać sobie ludzi do pracy nakierowanej na jeden cel. Stąd tak ważna jest umiejętność współdziałania oraz delegowania zadań na pracowników, którzy poprzez własny wysiłek włożony w wykonaną pracę będą utożsamiać się z sukcesem ogółu.
Rozpoczynając pracę nad tworzeniem planu nadzoru pedagogicznego dyrektor, oprócz znajomości przepisów prawa w tym zakresie, powinien dobrze znać zespół, którym kieruje. Musi zapoznać się z planem nadzoru pedagogicznego odpowiedniego kuratora oświaty, założeniami dotyczącymi podstawowych kierunków polityki oświatowej państwa na bieżący rok szkolny oraz wynikami nadzoru sprawowanego nad szkołą w minionym roku. Zobowiązany jest również przeanalizować dokumenty z ubiegłego roku dotyczące działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej placówki, m.in. sprawozdanie ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego wraz z raportem z przeprowadzonej ewaluacji wewnętrznej, sprawozdania z pracy zespołów przedmiotowych i zadaniowych. Przedstawione w nich wnioski i rekomendacje będą punktem wyjścia i wskazówką do wyznaczenia obszarów, którymi należy zająć się w bieżącym roku szkolnym.
Opracowując plan nadzoru na kolejny rok szkolny warto postawić sobie pytanie, co chcielibyśmy zmienić w naszej szkole, w jej funkcjonowaniu i w pracy naszych pracowników? Jakie czynniki spowodowałyby poprawę warunków nauki naszych podopiecznych? Co wpłynęłoby na poprawę z zakresie współpracy z rodzicami naszych wychowanków i środowiskiem lokalnym? Dopiero po dokładnym określeniu kryteriów sukcesu, zaopatrzeni w rzeczywistą wiedzę na temat dotychczasowych działań i procesów oraz ich skutków, możemy przystąpić do planowania.
Zawartość planu nadzoru pedagogicznego określona jest w rozporządzeniu, ale jego forma jest dowolna. Również tworzenie dodatkowej dokumentacji jest autonomiczną decyzją dyrektorów. Mogą oni wykorzystywać gotowe propozycje prezentowane w publikacjach i pismach branżowych, dokonywać ich modyfikacji na własne potrzeby lub tworzyć swoje. Należy natomiast pamiętać, że do 15 września każdego roku szkolnego plan nadzoru musi być przedstawiony na zebraniu rady pedagogicznej, a w przypadku szkoły lub placówki, w której nie tworzy się rady pedagogicznej, na zebraniu nauczycieli i osób niebędących nauczycielami, które realizują zadania statutowe szkoły lub placówki. Jeżeli zaistnieje konieczność dokonania zmian w planie nadzoru należy niezwłocznie poinformować o tym fakcie członków rady pedagogicznej. Ogólne wnioski wynikające ze sprawowanego nadzoru oraz informacje o działalności szkoły mają być przedstawiane radzie pedagogicznej nie rzadziej niż dwa razy w roku szkolnym, a pełne wyniki i wnioski ze sprawowanego nadzoru do końca roku szkolnego, tj. do 31 sierpnia. Oznacza to, że dyrektor po I półroczu zobligowany jest przedstawić ogólne wyniki wraz z wnioskami, a do końca sierpnia – całkowite wyniki oraz wnioski ze sprawowanego wewnętrznego nadzoru, w tym z działań ewaluacyjnych, kontrolnych, wspomagania i monitoringu dokonanych w ciągu danego roku szkolnego. Fakty te należy umieszczać w protokołach posiedzeń rad pedagogicznych, aby w razie kontroli organu nadzorującego mieć dowód ich wykonania zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
Najważniejsza w działaniu każdego dyrektora powinna być zasada zbierania w pierwszej kolejności informacji o tych obszarach funkcjonowania placówki, które, jego zdaniem, wypadają najsłabiej. Informacje zwrotne uzyskane w wyniku prowadzonego nadzoru dadzą odpowiedź o stopniu osiągnięć oraz wskażą kierunki koniecznych zmian, usprawnień, doskonalenia lub kontynuacji podejmowanych działań.
Anna Rycek – uczestniczka Kursu Zarządzania Oświatą organizowanego przez Instytut Kształcenia EKO-TUR, Niepubliczną Placówkę Doskonalenia Nauczycieli
