Wielokrotnie na łamach Edurady podkreślaliśmy, że rodzice i nauczyciele są po tej samej stronie i mają ten sam cel: dobre wykształcenie i wychowanie dziecka. Jeśli zatem dowiecie się Państwo, że szkoła, do której uczęszcza Wasze dziecko zdecydowała się na wprowadzenie oceniania kształtującego – lub choćby jego elementów – są powody do radości!
Ocenianie kształtujące to wbrew nazwie nie tylko sposób na zastąpienie stopni szkolnych czymś innym. To szczególna filozofia pracy z dzieckiem, obejmująca cały proces dydaktyczny: od momentu przygotowywania lekcji prze nauczyciela, poprzez pracę z dziećmi w klasie, prace domowe, aż po sprawdziany i moment oceniania właśnie. Jego cechą charakterystyczną jest skupienie na procesie uczenia się bardziej niż jego wyniku: ocenianie kształtujące pozwala na wspieranie ucznia w codziennej pracy, tak, aby uczył się skuteczniej i efektywniej. To również sposób na zwiększenie zaangażowania dziecka w proces uczenia się: w ocenianiu kształtującym uczeń staje się partnerem, przejmuje odpowiedzialność za swoją naukę, wie, co i jak ma zrobić aby osiągnąć sukces. Celem oceniania kształtującego jest zmiana sposobu myślenia dzieci: aby uczyły się po to, żeby dowiedzieć się czegoś ciekawego, zdobyć przydatne umiejętności, a nie dla stopni. Najważniejsze w tym systemie jest stworzenie w klasie atmosfery sprzyjającej uczeniu się, której główny element stanowi poczucie bezpieczeństwa: uczeń ma wiedzieć, co będzie się działo, czego się od niego wymaga i w jaki sposób może te wymagania spełnić.
Najważniejsze narzędzia oceniania kształtującego to cele lekcji, kryteria oceniania i informacja zwrotna. Poprzez podawanie celów lekcji nauczyciel motywuje, zaciekawia i angażuje uczniów do współpracy. Kryteria oceniania to element ważny również z punktu widzenia rodzica: to konkretne, jasne informacje czego uczeń musi się nauczyć, jakie wymagania spełnić aby odnieść sukces. Stanowią one swego rodzaju kontrakt zawierany pomiędzy nauczycielem a uczniami: kryteria sukcesu są jasne i jawne, rolą ucznia jest dołożyć wszelkich starań, aby je spełnić.
Po wykonaniu zadania uczeń otrzymuje od nauczyciela informację zwrotną. Dowiaduje się, co zrobił prawidłowo, zgodnie z oczekiwaniami, które elementy jego pracy wymagają jeszcze pracy i – co najważniejsze – w jaki sposób ma dalej pracować, aby uzyskać najlepsze wyniki. Filozofią oceniania kształtującego jest jak najczęstsze udzielanie informacji zwrotnej, aby zapewnić uczniowi wsparcie w rozwoju, a dopiero na koniec, kiedy zarówno uczeń jak i nauczyciel są zadowoleni z rezultatów pracy, stawianie stopnia.
Jak zatem wspierać nauczycieli w stosowaniu oceniania kształtującego? Przede wszystkim interesować się tym, co dzieje się w szkole. Jakie cele zrealizowało nasze dziecko podczas lekcji? Jakie są kryteria oceniania pracy domowej – na co zwrócić uwagę przy jej odrabianiu? Czego ciekawego nauczyło się nasze dziecko? Co przekazał nauczyciel w informacji zwrotnej? Ważne, aby nie koncentrować się na tym, co wymaga poprawy, ale by wysłuchać i z dumą przyjąć część dotyczącą tego, co dziecku poszło dobrze. Najważniejszym wsparciem, jakie mogą zaproponować rodzice, jest jednak przede wszystkim zmiana sposobu myślenia i rozmawiania z dzieckiem: zamiast pytać, co dziś dostało, pytajmy, czego się nauczyło. Przekonajmy wraz z nauczycielami dziecko – i siebie – że stopnie są w szkole kwestią drugorzędną: najważniejsza jest wiedza i umiejętności!
