W moim Gimnazjum, które jest częścią Zespołu Szkół, w grudniu 2015 r. została zakończona ewaluacja problemowa. Jednym z badanych obszarów było wymaganie 12 „Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi”. Na poziomie podstawowym szkołą spełniła trzy pierwsze wymagania:
– zarządzanie szkołą lub placówką koncentruje się na wychowaniu, nauczaniu i uczeniu się oraz zapewnieniu warunków odpowiednich do realizacji tych zadań
– w procesie zarządzania, na podstawie wniosków wynikających z nadzoru pedagogicznego, podejmuje się działania służące podnoszeniu jakości pracy i rozwojowi szkoły lub placówki
– zarządzanie szkołą lub placówką sprzyja indywidualnej i zespołowej pracy nauczycieli oraz doskonaleniu zawodowemu.
Ostatnie wymaganie: ewaluacja wewnętrzna jest przeprowadzana wspólnie z nauczycielami nie zostało zaliczone, ponieważ ponad połowa nauczycieli, którzy brali udział w ankiecie zadeklarowało, że nie pamiętają lub nie brali udziału w ostatnim roku w ewaluacji wewnętrznej. Wynik mocno mnie zastanowił. Czy nie dość mocno akcentowana jest ewaluacja wewnętrzna na posiedzeniach Rady Pedagogicznej? Nauczyciele zostali zapoznani
z najnowszymi zmianami w prawie oświatowym, związanymi z wymaganiami i nadzorem pedagogicznym. Wiedzą, jak realizować kierunki polityki oświatowej państwa oraz jak zbudować projekt, harmonogram i raport z ewaluacji wewnętrznej. Zadania planują
i wykonują w zespołach nauczycielskich. Szkoła rok rocznie opracowuje i analizuje wyniki
z egzaminu gimnazjalnego, wprowadza wnioski z tych analiz do codziennej praktyki. Co spowodowało taki wynik w ankiecie?
Nauczyciele w Gimnazjum dobrowolnie zgłaszali się do przeprowadzenia ewaluacji, w proces nie była zaangażowana cała Rada Pedagogiczna. Najczęściej byli to nauczyciele, w trakcie awansu zawodowego. Ewaluacja wewnętrzna w szkole powinna być elementem codziennej praktyki szkolnej i dostarczać informacji, które pomogą dyrektorowi i nauczycielom podejmować słuszne i uzasadnione decyzje odnośnie do swojej pracy oraz działalności całej placówki. Należy, moim zdaniem, wprowadzić powszechność ewaluacji w mojej szkole, tak aby każdy nauczyciel był w nią osobiście zaangażowany. Nie może być tak, że po kilku latach pracownicy zdobywają najwyższy stopień awansu zawodowego i przestają cokolwiek robić dla swojej szkoły.
W nowej koncepcji nadzoru pedagogicznego znajdują się szczegółowe wytyczne dotyczące realizacji procesu ewaluacji zewnętrznej. Jest to doskonała sposobność, by ewaluację wewnętrzną w szkole prowadzić w sposób umożliwiający pozyskanie użytecznych informacji oraz wykorzystać ją w doskonaleniu pracy placówki w obszarach, które takiej poprawy rzeczywiście wymagają. Takie podejście, oparte na dużej autonomii ewaluacji wewnętrznej, nadaje jej równoważną rangę z ewaluacją zewnętrzną, jako drugiego filaru prowadzenia nadzoru i dbania o jakość edukacji.
Nauczyciele nie zdają sobie sprawy z tego, że Gimnazjum socjologicznie się zmienia. Napływ nowych mieszkańców o wysokim statusie materialnym powoduje różne skutki. Rodzice są bardziej wymagający w stosunku do szkoły i nauczycieli, mają obok w Warszawie wiele placówek, które spełniają ich standardy, dojazd do miasta nie zajmuje im dużo czasu, zwłaszcza, że sami najczęściej pracują w stolicy. System oświaty w Polsce podlega przemianom. Wpływ na te zmiany mają zarówno nowe warunki egzystencji polskich rodzin jak i podejmowane przez rząd reformy społeczno – gospodarcze. Wieloetatowość, narastający brak pewności zatrudnienia, zawierane w coraz późniejszym wieku małżeństwa, chęć zdobycia jak najlepszego wykształcenia przed założeniem rodziny doprowadziły do spadku liczby urodzeń, a w efekcie do zmniejszenia się liczby uczniów w wielu szkołach. Szkoły stanęły przed nowym zadaniem – modyfikacji swojej pracy tak, aby być atrakcyjnym zarówno pod względem nauczania jak i organizacji zajęć również dodatkowych dla przyszłych uczniów. Obecnie na rynku pracy ceniona jest elastyczność, zdolność do szybkiego przekwalifikowania się czyli zdobycie wykształcenia odpowiedniego do potrzeb
i wymagań zmieniającego się rynku.
Nowa, szybko zmieniająca się rzeczywistość, wymusiła również zmiany w organizacji pracy szkół i placówek oświatowych – wprowadzenie nowego modelu nadzoru pedagogicznego. Chciałabym prześledzić w teorii, jako młody wicedyrektor, wprowadzanie ewaluacji w szkole i wprowadzić zmiany w swojej szkole za zgodą dyrektora placówki. Myślę, że jeśli dobrowolny udział w ewaluacji, elastyczność i zrozumienie dyrektora nie przyniosły pożądanych efektów, należy zastanowić się nad zmianą w organizacji ewaluacji wewnętrznej. Chciałbym, żeby ewaluacja była postrzegana przez nauczycieli jako proces profesjonalizujący działania zespołu i jednocześnie ulepszający proces uczenia się. Ważne jest, aby stała się naturalnym elementem pracy szkoły , a nie była czymś dodatkowym, sztucznym, zapisanym tylko na papierze. Dla sukcesu ewaluacji wewnętrznej konieczne jest przeanalizowanie potrzeb w odniesieniu do konkretnej szkoły, która ma swoje indywidualne problemy oraz potrzeby wynikające z koncepcji pracy placówki i wizji jej rozwoju.
M M-K – uczestnik kursu kwalifikacyjnego Zarządzanie Oświatą organizowanego przez Instytut Kształcenia Eko-Tur
