Organizacja i funkcjonowanie zespołów nauczycielskich

Szkoła jako organizacja ma zapewnić wszechstronny rozwój osobowości uczniów, wspomagać rodzinę w roli wychowawczej, zapewnić wysoki poziom nauczania w oparciu o wysokie kompetencje pracowników współpracujących z rodzicami i społecznością lokalną. Wobec tej misji rola dyrektora szkoły nie jest łatwa. Musi wykazywać się umiejętnością zarządzania instytucją publiczną, pełnić nadzór pedagogiczny oraz rozwijać kompetencje  rady pedagogicznej. Powinien również wykazać się umiejętnościami zarządzania zasobami ludzkimi. Dzięki swoim umiejętnościom  i przyjętej koncepcji zarządzania dyrektor może realizować swoje zadania, do których należą : tworzenie planów strategicznych, prowadzenie polityki kadrowej,  mierzenie jakości pracy szkoły oraz organizowanie właściwej struktury przez powołanie zespołów oraz przydzielenie im zadań do realizacji.

Spośród tych zadań dyrektora szkoły szczególnie interesujące jest organizowanie zespołów nauczycielskich oraz ich funkcjonowanie. Będąc nauczycielem, uczestniczy się w pracy wielu zespołów.

Zespoły robocze mają na celu podniesienia efektywności jakości pracy szkoły, posiadają indywidualną i zbiorową odpowiedzialność, umiejętności członków zespołu uzupełniają się. Oto definicja, którą przedstawia S.P. Robbins „Zespół roboczy generuje dodatni efekt synergii dzięki koordynacji prac jego członków. Wkład pracy poszczególnych członków prowadzi do wyniku, który jest większy od sumy indywidualnych wkładów pracy.”[1] Według autora istnieją trzy rodzaje zespołów: problemowy, samokierujący oraz interfunkcjonalny. Zespół problemowy cechuje wspólny zakres odpowiedzialności członków. Członkowie zajmują się analizą procesów oraz podejmowaniem działań podnoszących efekty pracy. Zespół samokierujący wdraża opracowane przez siebie rozwiązania i bierze pełną odpowiedzialność za ich wyniki. Natomiast zespół interfunkcjonalny realizuje wspólny cel, ale jego członkowie są specjalistami w różnych dziedzinach, a łączy ich podobny szczebel hierarchiczny.

Jak przedstawiona teoria ma się do funkcjonowania szkoły?  Prawo Oświatowe określa cele i zadania szkoły. Rozporządzenie MEN określa wymagania wobec szkół i placówek. Na ich podstawie powstaje statut szkoły. Dyrektor kierując działalnością szkoły, stwarza możliwości do realizacji zadań statutowych placówki. W celu efektywnego i sprawnego działania powołuje zespoły nauczycielskie. Są to zespoły problemowe, a ich zadania wynikają z Prawa Oświatowego np. zespół ds. statutu, zespół ds. ewaluacji wewnętrznej, zespół ds. udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Przykładem zespołu samokierującego może być zespół przedmiotowy. Natomiast dobrym przykładem zespołu interfunkcjonalnego jest zespół promujący szkołę. Praca zespołu ułatwia realizację zadania, do którego zespół został powołany. Po pierwsze, realizację zadania można zaplanować. Po drugie, można rozdzielić pracę na podzadania i powołać osoby odpowiedzialne za nie. Po trzecie, liczy się współpraca, a osiągnięty cel jednoczy i wzmacnia zespół. Po czwarte, każdy może mieć swój wkład w funkcjonowanie placówki. To wszystko sprzyja właściwej atmosferze szkoły. Jednocześnie powoduje rozwój osobowości i kompetencji nauczycieli. Realizuje wyższe potrzeby według piramidy Maslowa – potrzebę akceptacji, uznania, samorealizacji oraz podnosi świadomość przynależności do grupy.

Od dobrze zorganizowanych i sprawnie funkcjonujących zespołów nauczycielskich zależą nie tylko uzyskiwane efekty, ale również poczucie bezpieczeństwa nauczycieli, uczniów i rodziców.