Artykuł jest kontynuacją tematu „Młodzież w pandemii” – dwie poprzednie publikacje znajdziecie Państwo pod tymi linkami:
Drogi Nauczycielu!
Informuj swoich uczniów na bieżąco, gdzie można uzyskać pomoc, podając kilka ważnych kontaktów, np.:
- Antydepresyjny Telefon Forum Przeciw Depresji tel. 22 594 91 00
- Telefon zaufania dla osób dorosłych w kryzysie emocjonalnym tel. 116 123
- ITAKA- centrum wsparcia dla osób w stanie kryzysu psychicznego tel. 800 70 2222
- ITAKA – Antydepresyjny telefon zaufania tel. 22 484 88 01
- Ośrodek Interwencji Kryzysowej tel. 22 837 55 59
- Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka tel. 800 12 12 12
Mobilizuj uczniów do wyszukiwania pozytywnych informacji wśród tych, które są w mediach, do dzielenia się nimi podczas spotkań online.
Zwracaj uwagę na korzyści wynikające z segregowania informacji i ich źródeł, ucz tego uczniów, podając te najbardziej rzetelne. Ucz weryfikowania informacji i zdystansowanej, krytycznej postawy wobec wiadomości przekazywanych w internecie;
Zorganizuj dzień bez informacji medialnej. Podzielcie się pozytywnymi doświadczeniami.
Po drugie, relacja.
Buduj relację. Relacja w edukacji na odległość jest jeszcze ważniejsza niż w realu, ponieważ nauczyciel pozbawiony jest możliwości bieżącej obserwacji ucznia. Tylko wtedy, gdy relacja jest pogłębiona i uczeń ma zaufanie do nauczyciela, będzie chciał rozmawiać o swojej sytuacji, uczestniczyć w lekcji, czy innych aktywnościach, jakie zaproponujemy grupie. Ostatnio często wypowiadanym przez specjalistów hasłem jest: „MASLOW nad BLOOMEM” – zaspokojenie potrzeb, uwarunkuje skuteczną edukację.
Stwarzaj możliwości rozmawiania o emocjach, dzielenia się nimi. Problem z poziomem empatii wśród uczniów, umiejętnością nazywania, wyrażania oraz rozpoznawania uczuć, nauczyciele zauważali już od dawna. Często podczas szkoleń dyskutowaliśmy o przyczynach takiego stanu rzeczy. Sytuacja izolacji społecznej i przeniesienie działań w sferę edukacji zapośredniczonej przez wirtualne media, spowodowały olbrzymi problem w możliwościach kształtowania kompetencji społecznych, gdyż te budują się w interakcji z drugimi człowiekiem. Jednak zdajemy sobie sprawę, że pandemia nie zdjęła z nauczycieli obowiązku działań wychowawczych, opiekuńczych, czy tych, związanych z pomocą psychologiczno-pedagogiczną.
Jak pomóc w emocjach, ich wyrażaniu, odczytywaniu, a w końcu racjonalizowaniu ich w odniesieniu do szerszej perspektywy?
Modelowanie sytuacji społecznych uważane jest za najlepszą metodę wychowawczą. Zrób więc pierwszy krok. Podziel się swoimi emocjami, nazwij je, wyrażaj je i nazywaj w odniesieniu do konkretnych sytuacji. Zachęcaj uczniów do wyrażania swoich emocji, do dzielenia się nimi w grupie. Parafrazuj, jeżeli nie są zbyt celnie nazywane – pomagasz w ten sposób je rozpoznawać.
„Normalizuj” emocje uczniów, gdy ci zechcą już je wyrazić: „To, co czujesz/przeżywasz jest normalne w takiej trudnej sytuacji. Masz prawo czuć się przygnębiony, smutny, ale świetnie sobie radzisz. Spójrz – systematycznie logujesz się na lekcje, mobilizujesz się do aktywności. To świadczy o sile”.
Zacznij lekcje podzieleniem się z uczniami swoimi emocjami; zapytaj, jak spędzili weekend, jak się czują. Kilka wypowiedzi podsumuj pozytywnie, np.: „Tęskniłam za wami. Mimo, że miałam ciężki poranek, cieszę się, że was widzę, że rozpoczęliśmy nowy tydzień. Będzie pewnie pracowity, ale satysfakcjonujący, bo damy radę!”.
Rozmowa o emocjach, to konstruktywne powtórne przeżycie ich z pewnego dystansu, traktowane jako swoiste „katharsis”, pozwalające odreagować i oczyścić umysł.
Stwarzaj sytuacje, w których uczniowie będą mogli porozmawiać (indywidualnie, bądź ze sobą) o tym, jak się czują.
Ucz, jak słuchać. Możesz wykorzystywać dowolne techniki aktywnego, uważnego słuchania, np.: parafrazowanie, precyzowanie, udzielanie informacji zwrotnej, z nastawieniem na dobrą intencję, słuchanie empatyczne – odzwierciedlające i nazywające emocje towarzyszące rozmowie, z otwartą postawą, cierpliwością i czasem, którego wciąż mamy tak mało.
Po trzecie, działania prospołeczne.
Organizuj możliwości podjęcia przez uczniów konkretnych działań stanowiących alternatywę dla sytuacji pandemii. Dobrze sprawdzają się działania społeczne. Dzielenie się doświadczeniem przez uczniów lepiej znoszących sytuację izolacji, zorganizowanie wirtualnej grupy wsparcia, wzajemnej pomocy w nauce, wyrażania się w sztuce. Ważne jest, żeby nauczyciel, wychowawca działał aktywnie w takiej grupie jako lider. Nie musi wnikać w szczegóły rozmów uczniów, jeżeli nie ma takiej konieczności; powinien jednak koordynować grupę organizacyjnie, żeby weszła w pewną systematyczność pracy.
