Pierwszym środowiskiem społecznym dziecka jest jego rodzina. W domu uczy się ono odpowiednich zachowań, zbiera pierwsze doświadczenia. Tu rozpoczyna formować się jego osobowość. Gdy rodzice podejmują decyzję o rozpoczęciu edukacji przedszkolnej przez swoje dziecko, staje ono, a także i rodzice, w obliczu wielu życiowych zmian. Rodzice muszą często przeorganizować całe życie rodzinne. W momencie oddania dziecka do przedszkola w ich sercu zaczynają pojawiać się różnorodne emocje, intensywniejsze niż zwykle, również te negatywne takie, jak tęsknota, smutek, żal, ulga czy gniew i muszą sobie z nimi jakoś poradzić. Jednocześnie dziecko potrzebuje wsparcia i opieki, większej niż dotychczas. To wszystko sprawia, że czas adaptacji do przedszkola jest trudnym okresem zarówno dla rodziców jak i dla dziecka.
Adaptacja zaczyna się już w okresie wiosennym, gdy nadchodzi czas rekrutacji, kończy się zaś w okresie jesiennym, gdy dziecko zaczyna samodzielnie funkcjonować w grupie. Jest procesem. Adaptacja jest rozciągnięta w czasie i obejmuje wiele różnych działań, które dzieją się często równolegle. Z jednej strony rodzice przygotowują siebie i dziecko do przyjścia do Przedszkola, z drugiej strony przedszkole przygotowuje się na przyjęcie nowych przedszkolaków.
Warto wiedzieć, że rodzice mogą przygotować się do pierwszego okresu w przedszkolu, jakim jest adaptacja.
Spotkanie informacyjne
Pierwszym jest spotkanie informacyjne, na którym mogą dowiedzieć się o programie przedszkola, oczekiwaniach wobec rodziców i dziecka i sposobach kontaktowania się z nauczycielką. Rodzice także mogą opowiedzieć o swoich potrzebach i oczekiwaniach wobec przedszkola.
Opiekunowie powinni być uprzedzeni, w jaki sposób mogą dowiedzieć się o postępach i rozwoju swojego dziecka. Gdy nauczycielka jest jedna, tym ważniejsze staje się, by sposoby kontaktu z nią były jasno sprecyzowane. Ułatwia to bardzo pracę i pozwala uniknąć sytuacji niezręcznych.
Takie zebranie powinno się odbyć w okresie rekrutacji czyli na wiosnę. Dzięki temu jest czas jeszcze na ewentualne pytania, przemyślenia, wyjaśnienia wątpliwości , zanim dziecko zacznie uczęszczać na zajęcia. Rodzice powoli mogą stawać się częścią przedszkolnej społeczności.
Przygotowanie dziecka do samodzielności
Kolejnym, ważnym elementem przygotowań służących adaptacji jest przygotowanie samego dziecka.
Nastawienie dziecka
Rodzice czasem roztaczają przed dzieckiem wspaniałe wizje cudnych chwil, które spędzi w przedszkolu i fantastycznych kolegów, których tam spotka. Jednak pierwsze dni są zazwyczaj i tak trudne dla małego przedszkolaka, a obraz przedszkola w jego oczach inny od zapowiadanego. Ważne jest, aby dziecko nie czuło się dodatkowo oszukane nie spełnionymi zapowiedziami rodziców. My, jako dorośli, wchodząc do nowego środowiska, także czujemy wiele nieprzyjemnych emocji – niepokój, strach, obawa przed ośmieszeniem, samotność. One mogą towarzyszyć również małemu dziecku i nie należy udawać, że ich nie ma. Dziecko idąc do przedszkola ma prawo się bać, tęsknić. Z drugiej strony może też odczuwać pozytywne emocje: poczucie własnej wartości „bycia dużym”, dumy, radości… Jednak nawet te mogą zostać zagłuszone pojawiającą się nagle tęsknotą.
Jeżeli dziecko, zanim pójdzie do przedszkola, będzie miało za sobą pozytywne doświadczenia przebywania w większej grupie dzieci pod opieką innej osoby dorosłej niż rodzice, to adaptacja będzie łatwiejsza.
Można zachęcić rodziców do organizowania tego typu spotkań, np. w gronie znajomych.
Następne części tego artykułu – w kolejnych tygodniach. Zapraszamy!
Aleksandra Górecka – edukatorka Instytutu Kształcenia Eko-Tur Niepublicznej Placówki Doskonalenia Nauczycieli, dyrektorka przedszkola
