Wyzwania nowego roku szkolnego 2019/2020 w szkołach ponadpodstawowych Część 2

Jak zatem, w konstruktywny i odpowiedzialny sposób przygotować nauczycieli do wdrożenia nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego i kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego?

Pierwsza część artykułu znajduje się tutaj.

Cóż to są te kompetencje kluczowe, o których wszyscy wiedzą, że są ale nie wszyscy rozumieją ich istotę.

Kompetencja to wiedza, umiejętności i postawy, które pomogą uczącym się w samorealizacji oraz w późniejszym okresie życia, w znalezieniu pracy i uczestnictwie w społeczeństwie.

Kompetencje obejmują „tradycyjne” umiejętności, takie jak np. umiejętność czytania i pisania czy podstawowe umiejętności matematyczne, a także umiejętności „horyzontalne”, takie jak umiejętność uczenia się, odpowiedzialność społeczna i obywatelska, czy przedsiębiorczość.                                                                                                                      Zaktualizowane w 2018 roku Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie z 2006 roku obejmują: 

1. kompetencje w zakresie czytania i pisania.

2. kompetencje językowe.

3. kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii .

4. kompetencje cyfrowe.

5. kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie uczenia się.

6.kompetencje obywatelskie.

7. kompetencje w zakresie przedsiębiorczości.

8. Świadomość i ekspresja kulturalna.

W rozporządzeniu MEN  z dnia 15 lutego w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego (Dz. U z 2019 r. poz. 316 zwrócono uwagę na fakt, że w procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół prowadzących kształcenie zawodowe, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W oparciu o liczne badania potrzeb pracodawców opracowano zestawienie kompetencji potrzebnych nowoczesnej gospodarce. Zaliczono do nich:

  • uczenie się i rozwiązywanie problemów;
  • myślenie – dostrzeganie zależności przyczynowo-skutkowych  i funkcjonalnych oraz złożoności zjawisk;
  • poszukiwanie, segregacja i wykorzystywanie informacji z różnych źródeł;
  • doskonalenie się – elastyczne reagowanie na zmiany  i poszukiwanie nowych rozwiązań; 
  • komunikowanie się – umiejętność korzystania z technologii, porozumiewania się w kilku językach;
  • argumentowanie i obrona własnego zdania;
  • współpraca i porozumienie się  w grupie;
  • działanie – umiejętność organizowania pracy, opanowania technik  i narzędzi pracy, projektowania działań i przyjmowania odpowiedzialności za wyniki.

Przy realizacji podstaw programowych w szkole ponadpodstawowej – szczególnie kształcenia ogólnego –  wskazane jest korzystanie z szerokiego spektrum metod dydaktycznych. Nauczyciel powinien stosować nauczanie problemowe i metody kształcące umiejętności społeczne, twórczego myślenia i rozwiązywania problemów (np. burza mózgów, drzewo decyzyjne, metaplan, analiza SWOT, symulacja i odgrywanie ról). Oprócz tekstów autorów podręczników istotną rolę w procesie kształcenia powinny odgrywać również teksty źródłowe, słowniki, leksykony, mapy, wykresy, diagramy i zestawienia statystyczne .W celu rozwijania umiejętności komunikacji i współdziałania powinno się stosować różne metody pracy grupowej, w tym uczniowskie projekty edukacyjne.

  Podstawa programowa kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego została podzielona na jednostki efektów kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie oraz jednostki efektów kształcenia obejmujące:

1)         bezpieczeństwo i higienę pracy;

2)         język obcy zawodowy;

3)         kompetencje personalne i społeczne;

4)         organizację pracy małych zespołów (wyłącznie dla zawodów nauczanych na poziomie technika),– właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej zawodzie.

Dla dwóch ostatnich efektów nie przewidziano specjalnie wyodrębnionych godzin na ich realizację, wyjaśniając, że „ Nauczyciele wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia zawodowego powinni stwarzać uczniom warunki do nabywania kompetencji personalnych i społecznych oraz umiejętności w zakresie organizacji pracy małych zespołów.

Jak zatem, w konstruktywny i odpowiedzialny sposób przygotować nauczycieli do wdrożenia nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego i kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego?

Należy zadbać, by nauczyciele:

1)      pogłębili znajomość treści dokumentu państwowego, jakim jest podstawa programowa /cele ogólne, szczegółowe, zalecane warunki i sposoby realizacji podstawy programowej oraz umiejętności i postawy kształtowane na danym przedmiocie, ważne zadania szkoły i każdego nauczyciela/;

2)      poszerzyli swoją wiedzę na temat kompetencji kluczowych;

3)      poznali aktywizujące metody nauczania – w tym doświadczenia i eksperymenty, Innowacje pedagogiczne, projekty edukacyjne oraz zasady oceniania kształtującego

Dyrektor szkoły, planując nadzór pedagogiczny na rok szkolny 2019/2020 powinien opracować narzędzia do monitorowania nowej podstawy programowej oraz  zbadania w  jakim stopniu działania nauczycieli wpływają na poziom opanowania przez uczniów najważniejszych umiejętności opisanych w podstawie programowej, oraz czy nauczyciele w pracy dydaktyczno-wychowawczej kształtują kompetencje kluczowe.

Podpowiedzi i wskazówki uzyskacie Państwo i Państwa Rady Pedagogiczne  w trakcie szkolenia :

Wyzwania nowego roku szkolnego, czyli jak realizować nową podstawę programową w szkole ponadpodstawowej.

Serdecznie zapraszamy.

Add a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *