Zadania wicedyrektora: Efektywne delegowanie uprawnień kluczem do sukcesu

Profesjonalizm zarządzania i efektywność pracy szkoły w dużej mierze zależy od umiejętności delegowania uprawnień. Dotyczy to w dużej mierze wicedyrektora, któremu dyrektor powierza określone kompetencje, ale który też przekazuje zadania i odpowiedzialność za ich wykonanie.

Poprzednim razem zarysowałam obszary, które najczęściej stają się domeną wicedyrektorów. Dobrze jest jeśli są to zadania, do wykonania których wicedyrektor dysponuje wiedzą, umiejętnościami i wizją ich realizacji oraz które odpowiadają jego osobowości. Te kwestie powinien wziąć pod uwagę dyrektor powierzając to stanowisko określonemu nauczycielowi. Taka nominacja powinna być wynikiem umiejętności organizacyjnych i interpersonalnych, wiedzy merytorycznej i kreatywności, ale też wspólnej wizji sprawowania funkcji kierowniczych. Tu sprawdzają się różne modele zarządzania. Za najbardziej efektywne uznaje się:

 – otwarty: dyrektor stara się zdobyć zaufanie pracowników, deleguje uprawnienia na nich, dba o ich o ich rozwój,

 – dyrektorski: dyrektor stawia wysokie wymagania sobie i pracownikom, zwraca uwagę na pracę zespołową, potrafi skutecznie dobierać ludzi, co zapewnia mu skuteczność działania,

 – biurokratyczny: dyrektor przywiązuje dużą wagę do formalnych procedur i kontroli podlegających mu pracowników, ceniony jest jednak za sumienność i skrupulatność,

 – życzliwy autokrata: dyrektor stara się realizować zadania bez zrażania do siebie pracowników, traktuje ich instrumentalnie, ale w miarę im ufa i pozostawia samodzielność działania.

Ani w literaturze, ani w życiu nie znalazłam dowodów, że cała dyrekcja powinna reprezentować ten sam styl zarządzania. Zresztą każdy z nas preferuje często nieco inne typy zachowań przełożonych jako najbardziej akceptowalne. Sprawdza się czasem powierzanie określonych obowiązków osobom o konkretnej osobowości. Wicedyrektor sprawujący czynności kontrolne powinien być lub staje się w pewnej mierze typem biurokratycznym. Nie warto jednak nigdy rozpoczynać zabawy w „złego i dobrego policjanta”, gdyż to podważa autorytet dyrekcji niszczy zaufanie do ustalonych procedur.

Dobrą praktyką jest podanie do wiadomości Rady Pedagogicznej, pracowników administracji i obsługi, uczniów i rodziców zakresu kompetencji wicedyrektora i drogi odwołania od jego decyzji. Powszechna świadomość do kogo należy w pierwszym rzędzie udać się z określoną sprawą, ale też świadomość istnienia procedur odwoławczych ułatwia życie wszystkim zainteresowanym.

Nie wszystkie delegowane nam zadania wprawiają nas w zachwyt. Pamiętam, kiedy 14 lat temu objęłam funkcję wicedyrektora, prawdziwą zmorą, z uwagi na mało czytelny charakter pisma, okazało się dla mnie prowadzenie rejestru zastępstw i publikowanie ich w tradycyjnej formie rękopisu. Ta moja słaba strona zmotywowała mnie do szukania rozwiązań i niespełna po roku byłam dumną użytkowniczką autorskiego arkusza zastępstw opracowanego przez zaprzyjaźnionego informatyka na potrzeby mojej szkoły. Dziś w erze dziennika elektronicznego takie rozwiązanie jest standardem, ale wówczas było wyjątkową praktyką cenną nie tylko na szybkość i czytelność generowania informacji o zmianach organizacyjnych, ale przede wszystkim z powodu możliwości analizy ilości i jakości zastępstw w poszczególnych klasach, na poszczególnych przedmiotach. Bieżące monitorowanie zmian organizacyjnych przyczyniło się do świadomego planowania realizacji określonego przedmiotu podczas lekcji zastępczych i stało się płaszczyzną współpracy z nauczycielami, którzy zgłaszali mi chęć pracy w konkretnej klasie. Kolejnym krokiem było stworzenie bazy materiałów na zastępstwa przed planowanymi nieobecnościami (np. a z powodu wycieczek), co zdecydowanie uszczelniło realizację podstawy programowej.

Te działania były kontynuacją procesu delegowania uprawnień w dziedzinie monitorowania realizacji planów nauczania. Organizacja efektywnych zastępstw stała się nie tylko wyzwaniem dla wicedyrektora planującego zajęcia, ale i dla realizatorów lekcji.

Wicedyrektor mający jasny zakres obowiązków może nie tylko świadomie zaplanować swoje działania, ale powierzyć część kompetencji innym. W mojej szkole tak stało się z działaniami na rzecz rekrutacji klas pierwszych, promocją szkoły, realizacją ogólnoszkolnych projektów edukacyjnych.

Umiejętne delegowanie zadań możliwe jest dzięki świadomości swoich obowiązków. Jedną z metod dobrej organizacji pracy kierowniczej jest sporządzenie harmonogramu własnej aktywności.

Oto przykład planu pracy wicedyrektora.

 Plan nie uwzględnia bieżących zadań np. organizacji zastępstw, koncertów ogólnoszkolnych, wycieczek, akcji Samorządu Ucz. hospitacji, współpracy z rodzicami, które odbywają się zgodnie ze szczegółowymi harmonogrami.