Nowym zadaniem, które postawiono przed nauczycielami we współczesnej szkole jest kształtowanie umiejętności uczenia się. Zatem przed nauczycielami stoi nowe wyzwanie, by uczniom pokazać, jak powinni pracować:
– jak usprawnić proces zapamiętywania,
– jak wspomagać zdolności analityczne,
– jak rozwijać kreatywność,
– jak czytać szybko i skutecznie,
– jak uczyć się i pracować efektywnie?
Bardzo istotna jest kwestia czytania ze zrozumieniem – jest to sposób pozyskiwania
i przyswajania wiedzy. Wydawałoby się, że wolne czytanie sprzyja zapamiętywaniu
i utrwalaniu informacji. Nic bardziej mylnego: czytanie zbyt wolne, słowa po słowie,
z częstymi powrotami do już przeczytanych wyrazów powoduje, że nasze zrozumienie tekstu jest niskie, czyli niekorzystne w procesie nauki.
Aby opanować technikę szybkiego czytania, należy uświadomić sobie jakie popełniamy błędy i co możemy zrobić, aby je wyeliminować. Metody korygowania lub znacznego osłabienia najczęściej popełnianych błędów są proste i skuteczne. Potrzebny jest odpowiedni, systematyczny trening, gotowość do zmiany sposobu czytania, motywacja i wiara w sukces.
Najczęściej popełniane błędy w czytaniu to:
– wolne tempo czytania,
– czytanie całej lektury w jednym tempie,
– brak grupowania wyrazów,
– regresja,
– subwokalizacja.
Spróbujmy przyjrzeć się sposobom, które pozwolą na usprawnienie procesu czytania
i lepsze zrozumienie tekstu.
POWOLNE CZYTANIE
Powolne czytanie jest procesem wymagającym mniejszej aktywności i nasz mózg ma czas na myślenie o innych sprawach, nie związanych z lekturą. Nie wykorzystujemy wtedy w pełni możliwości naszego umysłu.
Dobrze rozwinięta technika czytania pozwala ukierunkować całą uwagę czytelnika na zrozumienie czytanego tekstu, a nie na pokonywanie technicznych trudności. Ponadto czytając szybko, jesteśmy maksymalnie skoncentrowani, dlatego szybkie czytanie korzystnie wpływa na rozumienie tekstu. Tempo czytania należy zmieniać w zależności od stopnia trudności tekstu.
Jak wiemy, ruch oczu nie ma charakteru ciągłego. Oczy poruszają się skokowo, w sposób nie kontrolowany przez świadomość. Czytanie odbywa się głównie w czasie fiksacji (zatrzymań), gdyż w trakcie ruchu oka tekst widzimy bardzo nieostro.
Podczas tradycyjnego, wolnego czytania, na jeden wers prozy przypada 10 ÷ 15 fiksacji (gdy przyswajamy tekst), z których każda trwa 0,2 ÷ 0,45 sek. Kiedy czytamy szybko, oko czytelnika zatrzymuje się na tej samej linii wiersza tylko 2 ÷ 3 razy (lub jeszcze rzadziej).
Aby móc przy jednym zatrzymaniu dostrzegać zbiór wyrazów, a nie pojedyncze słowa, musimy zwiększyć pole widzenia. Małe pole widzenia jest przyczyną wolnego tempa czytania, zmęczenia oczu i spadku koncentracji uwagi.
Częstym zjawiskiem jest również niewykorzystywanie obecnego pola widzenia, które pozwala na grupowanie wyrazów. Osoby przenoszą wzrok z wyrazu na wyraz, bo stosują „stare” sposoby czytania – dzięki treningowi można przełamać istniejące bariery.
Przy wolnym czytaniu pola widzenia w dużym stopniu nakładają się na siebie. Czytelnik widzi ten sam fragment tekstu wiele razy. Podczas szybkiego czytania pola widzenia rozkładają się równomiernie, zazębiając się jedynie na samych końcach, gdzie widzenie jest już nieostre. O szybkości czytania decyduje ekonomiczne wykorzystanie pól widzenia.
Poprzez stosowanie odpowiednich ćwiczeń możemy zwiększyć pole widzenia tak, aby
w trakcie czytania jedną fiksacją obejmować co najmniej 3 ÷ 5 wyrazów. Trening powinniśmy rozpocząć od zwiększenia elastyczności mięśni oczu, np. spoglądając na boki, jak najdalej, bez obracania głowy.
Po treningu pole widzenia zwiększa się o 50 ÷ 100% i dzięki temu możemy zmniejszyć liczbę zatrzymań w wierszu, a tym samym wyraźnie skrócić czas czytania.
Ciąg dalszy za tydzień
