Wśród różnorodnych umiejętności, zapewniających sukces szkolny znajduje się umiejętność czytania ze zrozumieniem. Jest to czynność złożona, zależna m.in. od technicznej jakości czytania, zasobu słownictwa, wiedzy ogólnej, spostrzegawczości, skupienia uwagi, koncentracji na zadaniu.
Umiejętność ta przekłada się na efektywność uczenia się na wszystkich zajęciach edukacyjnych. Obszerne teksty w podręczniku, materiały dodatkowe z różnych źródeł (słowniki, literatura popularno-naukowa, artykuły w prasie, Internecie) stanowią często poważny problem, jeśli uczeń na pierwszym etapie edukacyjnym nie opanował w wystarczającym stopniu umiejętności czytania ze zrozumieniem. Jednym z elementów tej umiejętności jest prawidłowe odczytywanie i wykonywanie poleceń – szczególnie dokładność, kolejność oraz przejście przez wszystkie elementy znajdujące się w poleceniu. Poniżej przedstawiam proste narzędzie[1] do określenia stopnia opanowania tej umiejętności. Jest to test dla uczniów trzecich pod koniec edukacji na pierwszym etapie lub klas czwartych w początkowym okresie nauki. Analiza wykonania poszczególnych zadań skazuje na umiejętności rozróżniania określeń typu: podkreśl – zakreśl, pierwszy – ostatni, zaczynający – kończący, lewy – prawy, górny – dolny czy też odczytania całego polecenia, nim przystąpi się do jego wykonania, tak aby określić wszystkie części do wykonania.
Zaletą poniższego narzędzia jest fakt, iż nie opiera się ona na żadnym tematycznym tekście, zatem poziom wiedzy z określonego przedmiotu nie ma żadnego znaczenia. Test wymaga uważnej analizy i przygotowania informacji zwrotnej dla uczniów, ze wskazaniami do dalszej pracy. Może przeprowadzić go wychowawca, analizując następnie wszystkie polecenia z uczniami i omawiając wyniki na spotkaniu klasowego zespołu nauczycielskiego. Jest to jeden z obszarów do rozpoznania poznawczych możliwości uczniów.
TEST – ROZUMIENIE POLECEŃ
Uważnie przeczytaj polecenia i wykonaj je. Staraj się pracować szybko, ale tak, by nie popełnić błędu. Jeżeli któregoś zadania nie potrafisz wykonać, przejdź do następnego.
1. Poniżej znajduje się 7 kółek. Postaw krzyżyk w pierwszym i ostatnim kółku. Środkowe kółko zakreskuj, a przedostatnie podkreśl.
2. W wyrazie podkreśl trzecia, czwartą i siódmą literę. Pozostałe litery wpisz w odwrotnej kolejności w kratki obok wyrazu.
3. Narysowane kółka ponumeruj w następujący sposób: w górnym rogu wpisz liczbę 1, w dowolnym wpisz liczbę 3, w lewym wpisz liczbę 2, w prawym wpisz liczbę 4.
4. Zaznacz krzyżykiem te kółka, przed którymi bezpośrednio stoi kwadrat.
5. Podkreśl wyrazy zaczynające się literą „k” a kończące się literą „c”.
kamień, kaczeniec, beczka, pacynka, palec, kaganiec, taniec, kanarek, malec, kapusta, koc, obiecanka.
6. W kółka znajdujące się pomiędzy kwadratami wstaw krzyżyki. W pozostałych kółkach postaw kropki.
7. W poniższym wyrazie podkreśl wszystkie litery „A”. Z pozostałych wybierz jedna dowolna literę i zakreśl ja kółkiem.
8. Poniżej narysowane koło podziel kreskami na cztery równe części. W każdej postaw krzyżyk, a w jednej, dowolnie wybranej, wstaw dodatkowo drugi krzyżyk.
9. Zaznacz krzyżykiem te kwadraty, które tylko po prawej stronie mają kółko.
10. Podkreśl wyrazy zaczynające się literą „b” lub „g”.
Kubek, burak, brudas, gardło, banknot, gąsienica, noga, gęś, kobra.
[1] Test pozyskałam kilka lat temu w trakcie szkolenia; niestety nie znam autora, zatem przepraszam, iż go tutaj nie podaję.
