Jedną z nowych form jest tzw. zindywidualizowana ścieżka, którą wprowadziło rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2017 poz. 1591).
Zindywidualizowana ścieżka realizacji obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego (w przedszkolu) oraz zindywidualizowana ścieżka kształcenia (w szkołach), są organizowane dla uczniów, którzy mogą uczęszczać do przedszkola lub szkoły, ale ze względu na trudności w funkcjonowaniu wynikające w szczególności ze stanu zdrowia nie mogą realizować wszystkich zajęć wychowania przedszkolnego lub zajęć edukacyjnych wspólnie z oddziałem przedszkolnym lub szkolnym i wymagają dostosowania organizacji i procesu nauczania do ich specjalnych potrzeb edukacyjnych.
Taka grupę uczniów mogą stanowić ci, którzy mają problem z funkcjonowaniem szkolnym, np. fobia szkolna, depresja, czy też choroby somatyczne, szczególnie w początkowym stadium leczenia.
Zindywidualizowana ścieżka obejmuje wszystkie zajęcia wychowania przedszkolnego lub zajęcia edukacyjne, które są realizowane:
1) wspólnie z oddziałem przedszkolnym lub szkolnym oraz
2) indywidualnie z uczniem.
Objęcie ucznia zindywidualizowaną ścieżką wymaga opinii publicznej poradni, z której wynika potrzeba objęcia ucznia pomocą w tej formie.
Wniosek składa do właściwej publicznej poradni psychologiczno -pedagogicznej rodzic lub też prawny opiekun, załączając przygotowaną przez szkołę/przedszkole dokumentację określającą:
1) trudności w funkcjonowaniu ucznia w przedszkolu lub szkole;
2) w przypadku ucznia obejmowanego zindywidualizowaną ścieżką ze względu na stan zdrowia – także wpływ przebiegu choroby na funkcjonowanie ucznia w przedszkolu lub szkole oraz ograniczenia w zakresie możliwości udziału ucznia w zajęciach wychowania przedszkolnego lub zajęciach edukacyjnych wspólnie z oddziałem przedszkolnym lub szkolnym;
3) w przypadku ucznia uczęszczającego do przedszkola lub szkoły – także opinię nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem, o funkcjonowaniu ucznia w przedszkolu lub szkole.
Przed wydaniem opinii, poradnia we współpracy z przedszkolem lub szkołą oraz rodzicami ucznia albo pełnoletnim uczniem przeprowadza analizę funkcjonowania ucznia uwzględniającą efekty udzielanej dotychczas przez przedszkole lub szkołę pomocy psychologiczno-pedagogicznej. To oznacza, iż ustalenie tej formy pomocy powinny poprzedzić w przedszkolu/ szkole inne działania pomocowe, których skuteczność jednak nie była wystarczająca, co potwierdza dokonana przez nauczycieli ocena efektywności udzielanej pomocy.
Wydana przez poradnię opinia, zawiera dane i informacje, o których mowa w przepisach w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych (mi. in. dane osobowe, podstawy prawne, podpisy pracowników dokonujących badań) w tym publicznych poradni specjalistycznych, a ponadto wskazuje:
1) zakres, w jakim uczeń nie może brać udziału w zajęciach wychowania przedszkolnego lub zajęciach edukacyjnych wspólnie z oddziałem przedszkolnym lub szkolnym;
2) okres objęcia ucznia zindywidualizowaną ścieżką, nie dłuższy jednak niż rok szkolny;
3) działania, jakie powinny być podjęte w celu usunięcia barier i ograniczeń utrudniających funkcjonowanie ucznia i jego uczestnictwo w życiu przedszkola lub szkoły.
Określenie „zakres” najczęściej przyjmuje formę konkretnej liczby godzin ze wskazaniem zajęć edukacyjnych, które należy zorganizować indywidualnie.
Na wniosek rodziców ucznia albo pełnoletniego ucznia dyrektor przedszkola lub szkoły ustala, z uwzględnieniem otrzymanej opinii, tygodniowy wymiar godzin zajęć wychowania przedszkolnego lub zajęć edukacyjnych realizowanych indywidualnie z uczniem, uwzględniając konieczność realizacji przez ucznia podstawy programowej wychowania przedszkolnego, podstawy programowej kształcenia ogólnego lub podstawy programowej kształcenia w zawodach. Warto przypomnieć, iż na realizację podstawy programowej, adekwatnej do etapu edukacyjnego, przewidziano określoną liczbę godzin. Wymiar ten znajduje się we właściwym rozporządzeniu MEN o ramowych planach nauczania. Zatem łączna liczba godzin realizowanych przez ucznia wspólnie z zespołem klasowym oraz indywidualnie nie powinna być niższa, niż przewiduje to odpowiedni ramowy plan nauczania dla danej klasy.
Uczeń objęty zindywidualizowaną ścieżką realizuje w danym przedszkolu lub w danej szkole program wychowania przedszkolnego lub programy nauczania, z dostosowaniem metod i form ich realizacji do jego indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych, w szczególności potrzeb wynikających ze stanu zdrowia.
Nauczyciele prowadzący zajęcia z uczniem objętym zindywidualizowaną ścieżką podejmują działania ukierunkowane na poprawę funkcjonowania ucznia w przedszkolu lub szkole. Działania te mogą mieć charakter dydaktyczny, wychowawczy, integrujący, terapeutyczny lub opiekuńczy, w zależności od potrzeb ucznia.
Zindywidualizowanej ścieżki nie organizuje się dla:
1) uczniów objętych kształceniem specjalnym,
2) uczniów objętych indywidualnym obowiązkowym rocznym przygotowaniem przedszkolnym albo indywidualnym nauczaniem.
