Słowo „motywacja” pochodzi z języka łacińskiego (łac. ‘moveo’, ‘movere’) i oznacza ‘wprawiać w ruch’, ‘popychać’, ‘poruszać’, ‘dźwigać’. „Motywacja” to jakby połączenie dwóch słów: motyw i akcja, a więc trzeba podjąć jakieś działanie i dążyć do określonego celu. Nie istnieje jednoznaczna definicja motywacji. Istnieją różne ujęcia teoretyczne oraz definicje tego pojęcia. Można w wielu z nich wskazać na kilka elementów wspólnych, motywowanie to określenie wszystkich procesów zaangażowanych w inicjowanie, ukierunkowywanie i utrzymywanie fizycznych oraz psychicznych aktywności człowieka. Formy motywacji są różne, ale wszystkie one obejmują procesy umysłowe, które pobudzają, pozwalają na dokonanie wyboru i ukierunkowują zachowanie. Za formalnego twórcę koncepcji motywacji uznaje się amerykańskiego psychologa Roberta Woodwortha. Natomiast w sferze badań empirycznych – Edwarda Tolmana – autora behawioryzmu celowościowego. Mówiąc o motywacji, zwykle myśli się o przyczynach wszelkich działań, potrzebach, popędach i pobudkach zachowania. Oto przykładowe definicje motywacji:
– Zachowanie ukierunkowane na cel (M. Armstrong).
– Zestaw sił powodujących, że ludzie zachowują się w określony sposób (R.Griffin).
– Zewnętrzne i wewnętrzne uwarunkowania zachowanie ludzi w procesie pracy (A.Pocztowski).
– Chęć robienia czegoś, zależna od możliwości zaspokojenia przez to działanie jakiejś potrzeby danej jednostki (S.P. Robbins).
– Bodziec, pobudka, zachęta do działania. Składa się na nią wszystko, co w płaszczyźnie werbalnej, fizycznej czy psychofizycznej skłania kogoś do reagowania działaniem (N. Stevenson C. Björklund).
– Mechanizm psychologiczny, którego istotą jest uruchomienie, zorganizowanie i ukierunkowanie postępowania ludzkiego w taki sposób, by osiągnął on wytyczony cel (J. Moczydłowska).
– Wewnętrzny stan emocjonalny człowieka stanowi zespół procesów inicjowania określonych czynności, wpływa na decyzje o ich podejmowaniu, przebiegu i osiąganiu celu (Z. Nieckarz).
– Wewnętrzny proces, od którego zależy kierunek czynności pracownika oraz ilość energii, jaką jest on gotów poświęcić na realizację celów i zadań wyznaczających ów kierunek (M. Kopertyńska).
– Motywacja związana jest z naturą fizjologiczną i psychiczną człowieka. Pozwala na zaspokajanie określonych jego potrzeb przez odpowiednie zachowania ukierunkowane na osiągnięcie określonego celu (Czerwiński 2004).
Reasumując, motywacja to „proces regulacji, który pełni funkcję sterowania czynnościami w taki sposób, aby doprowadziły one do osiągnięcia określonego wyniku” (Masłyk-Musiał, 2000). Jeśli motywację odnosi się do zachowań człowieka, to motywowanie jest zestawem ustawicznych działań menadżerskich ukierunkowanych na kształtowanie tych zachowań. Motywowanie opiera się na bezpośrednim włączeniu pracowników w działalność organizacji przy możliwie jak najlepszym wykorzystaniu ich umiejętności, kwalifikacji i uzdolnień w procesie realizacji celów (Mikrut, Tomasiewicz 2009). Warto podkreślić, mając na uwadze szczególną rolę menadżerów w procesie motywowania podwładnych, że wpływanie na postawy i zachowania ludzi w organizacji można realizować nie tylko bezpośrednio, ale też pośrednio przez swoją postawę (Oleksyn 2014). Tak więc postawa i zachowanie każdego menadżera jest bardzo ważna w kontekście skutecznego oddziaływania na motywacje pracowników.
Magdalena Kowalik – uczestniczka kursu kwalifikacyjnego
