Wielu dyrektorów słysząc termin „ewaluacja” wzrusza ramionami w geście dezaprobaty, część stwierdza, że to zbędne działania, które nie wnoszą niczego do pracy szkoły….Jeszcze inni traktują ewaluację jako konieczność wynikającą z przepisów prawa oświatowego. Jak zatem należy podejść do tego zagadnienia?
Praktyka szkolna pokazuje, że ustawowe obowiązki wynikające z konieczności planowania i podsumowania działań szkoły w postaci wniosków z nadzoru pedagogicznego są realizowane we wszystkich szkołach i placówkach – i to powinno cieszyć ale…. No właśnie, czy wszyscy w jednakowym stopniu rozumieją istotę ewaluacji jako badania w działaniu?
Przywołam na chwilę brzmienie ROZPORZĄDZENIA MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U. z 2017 r. poz.1658)które określa, że Dyrektor szkoły lub placówki opracowuje na każdy rok szkolny plan nadzoru pedagogicznego, który przedstawia na zebraniu rady pedagogicznej i chociaż wiele Rad Pedagogicznych nie podsumowało jeszcze własnej działalności warto pamiętać, że plan nadzoru pedagogicznego powinien zawierać w szczególności:
– przedmiot ewaluacji wewnętrznej oraz termin jej przeprowadzenia;
– tematykę i terminy przeprowadzania kontroli przestrzegania przez nauczycieli przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki;
– zakres wspomagania nauczycieli w realizacji ich zadań
– plan obserwacji
– zakres monitorowania
Ponadto, znajdujemy tam zapis, że Dyrektor szkoły lub placówki we współpracy z innymi nauczycielami zajmującymi stanowiska kierownicze, w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego:
1) przeprowadza ewaluację wewnętrzną i wykorzystuje jej wyniki do doskonalenia jakości pracy szkoły lub placówki;
2) ewaluację wewnętrzną przeprowadza się w odniesieniu do zagadnień uznanych w szkole lub placówce za istotne w jej działalności. I to jest kluczowe stwierdzenie, które precyzuje cele i zadania wskazując priorytetowe aspekty działalności każdej szkoły i placówki.
Należy mieć świadomość, że celem ewaluacji jest przede wszystkim dostarczenie zainteresowanym podmiotom informacji o skuteczności podjętych przez nauczycieli działań, utrwalenie pożądanego zachowania lub poinformowanie jak poprawić to, co niekorzystne, a także sformułowanie wniosków oraz rekomendacji, które będą stanowiły podstawę do udoskonalenia procesów edukacyjnych i wychowawczo-profilaktycznych.
Jak w odniesieniu do tych szczytnych celów ma się praktyka ewaluacyjna? Niestety często przybiera ona charakter ewaluacji pozorowanej czyli pseudoewaluacji. Oto jej odmiany:
Tandetna –polegająca na szybkim zebraniu byle jakich informacji ale interpretacja zawsze jest pozytywna
Towarzyska – oparta na osobistych kontaktach
Masywna –powielanie informacji potocznych
Wydumana –pozbawiona zbierania danych
Przelotna – oparta na powierzchownych wrażeniach
Wybielająca- ukrywająca braki
Spychająca – obliczona na odwlekanie decyzji o zmianie
Torpedująca – obliczona na zniszczenie systemu
Rytualna – wykonywana z nakazu bez zaangażowania
A jaki charakter miała ewaluacja w Państwa szkole/placówce?
Warto się nad tym zastanowić podsumowując pracę za rok szkolny 2017/2018, by uniknąć działań pozorowanych w kolejnym roku szkolnym. Zapraszam do refleksji i do realizacji badania w odniesieniu do działań każdego nauczyciela czyli tego, na co każdy nauczyciel ma wpływ, po to, by miał możliwość wprowadzenia zmiany w realizowanych działaniach – w przeciwnym wypadku szkoda czasu na takie badania.
