Na nim również spoczywa trud związany z wychowaniem młodych ludzi. Jest on stale obecny w życiu ucznia, towarzyszy mu od najmłodszych lat. Jest jak drogowskaz. Wskazuje uczniom drogę, ale to jaką życiową ścieżkę wybiorą będzie zależało już tylko od nich samych. Doświadczenie, które uczeń zdobędzie w okresie szkolnym, będzie miało istotny wpływ na jego przyszłe, dorosłe życie. Nauczyciel w swojej pracy musi zdać sobie sprawę z tego, że w całym procesie kształcenia najważniejszy jest sam uczeń.
Należy zatem zadać istotne pytanie: Jak wpłynąć na lepszą aktywność uczniów? To trudne pytanie, ale całkowicie zgodzę się z Małgorzatą Taraszkiewicz, że odpowiedź na nie leży właśnie w pracy nauczyciela. Stwierdza ona, że nauczyciel musi zdać sobie sprawę z tego, że nie jest nieomylny, nie może uważać się za „ geniusza” w swojej dziedzinie. Nie powinien także uczyć w sposób rutynowy. Powinien stale doskonalić swój warsztat pracy, a Wiedzę naukową(…) postrzega jako dynamiczną, dająca jedynie punkt oparcia. Nie ograniczającą jego działania, ale inspirującą do konstruowania indywidualnego profesjonalnego warsztatu, indywidualnego pakietu metod, technik i działań- kreatywności
w ramach zdrowego rozsądku i w zgodzie z systemem własnych wartości.
Autorka, powołując się na D. Schona i jego „ koncepcję refleksyjnego praktyka”, przytacza definicję tego pojęcia:
Refleksyjny praktyk to osoba, która myśli o tym, co aktualnie robi. Poddaje refleksji swoje funkcjonowanie, a zatem strukturę swoich przekonań, które określają własny sposób myślenia i działania. Pracuje poprzez autorefleksję i otrzymywane informacje zwrotne. Studiuje i bada swój warsztat pracy, założenia i rezultaty; analizuje doświadczenia, wprowadza zmiany, (…)co jakiś czas „odkurza” nawyki, burząc rutynę i przyzwyczajenia…Stale się uczy, korzystając z nowości teoretycznych przykrawając owe odkrycia do własnych strategii uczenia.
Zwraca ona także istotną uwagę na istnienie trzech podstawowych sposobów uczenia się, należą do nich:
- imitacja- czyli powtarzanie, trenowanie określonych czynności,
- modelowanie- czyli podawanie wzorów ( obserwacja modeli),
- internalizacja- czyli zrozumienie, uwewnętrznienie, doświadczenie osobiste.
Wszystkie spośród wymienionych sposobów uczenia są ważne, każdy z nich odgrywa pewną zasadniczą rolę. Za najbardziej skuteczną uważam jednak intermalizację. To czego uczeń nauczy się poprzez zrozumienie, pozostanie w nim na całe życie. W przeciwieństwie do wiedzy, którą zdobył „wkuwając” dany materiał na pamięć, nie rozumiejąc tego, o czym była mowa. Taki sposób uczenia poprzez wkuwanie materiału może i jest dobry, ale ma swoją wadę. Jest to proces bardzo krótkotrwały. Uczeń mechanicznie odtwarzając wiadomości, najczęściej nie rozumie, o czym mówi, już po kilku dniach nie pamięta tego, czego się nauczył. Takie uczenie się nie wiąże się z aktywnym myśleniem, wręcz przeciwnie, dosłownie zabija w uczniu jego twórcze procesy. Autorka zwraca także uwagę na najważniejsze aspekty aktywnego, efektywnego nauczania. Należą do nich między innymi:
(…) wysokie poczucie własnej wartości, pozytywne nastawienie i działanie. silna motywacja(rozumienie sensu, właściwe nagradzanie), efekt: ciekawość!, motywacja! i samodzielne działanie!.
Aby proces nauczania mógł przebiegać skuteczniej, nauczyciel musi najpierw zdać sobie sprawę z kilku istotnych kwestii, które są niezbędne do efektywniejszej i bardziej wydajnej pracy. Między innymi powinien jak najczęściej stosować na zajęciach metody aktywizujące, różnego rodzaju środki dydaktyczne, pobudzając tym samym młode umysły uczniów do pracy, do wnikliwego myślenia, stawiania pytań. Lekcje nie mogą być prowadzone w schematyczny, rutynowy sposób, powinny zaskakiwać uczniów, nawiązywać do ich zainteresowań. Warto także czasem przyjrzeć się pracy innych nauczycieli, by móc wyciągnąć pewne wnioski co do swojego sposobu prowadzenia zajęć. Należy zastanowić się także nad tym, jakie cechy powinien posiadać dobry nauczyciel. Poniżej podałam listę cech, jakie zdaniem ankietowanych przeze mnie osób, powinien posiadać nauczyciel. Ich liczba na pierwszy rzut oka jest bardzo duża i wręcz przerasta oczekiwania. Zawód nauczyciela jest chyba jedynym spośród innych, któremu stawia się aż tyle wymagań.
Warto jednak pamiętać o tym, że pewne cechy, o których mowa będzie w dalszej części są niezbędne do pełnienia zawodu nauczyciela i pełnią zasadnicze funkcje, gdyż pływają na relację między uczniami a nauczycielem i budują wizerunek nauczyciela w oczach dziecka.
Cdn.
Beata Kulak
