Pierwszą część artykułu znajdą Państwo tutaj.
Modelowanie będzie bardziej skuteczne i efektywne, jeżeli stosowane będzie świadomie, w konkretnej sytuacji i ściśle określonych warunkach, a takie właśnie stwarza klasa, korytarz szkolny, sala gimnastyczna i inne miejsca, w których uczniowie doświadczają różnych sytuacji społecznych. Dlatego tak ważne jest zdecydowane reagowanie na to, co nas niepokoi, czy wręcz jest łamaniem ustalonego w szkole porządku.
Zachowania i postawy prezentowane przez nauczyciela uczeń przyjmie jako swoje tylko wówczas, kiedy je zrozumie i będzie do nich przekonany. Kiedy zobaczy, że faktycznie przynoszą oczekiwany skutek, że za stosowaniem zachowań właściwych idzie coś pozytywnego, wzmocnienie, czy nagroda. Tylko wtedy jest szansa na naśladowanie nauczyciela i powtarzanie zaobserwowanych zachowań w przyszłości.
Odpowiedni „model” do obserwacji, czyli nauczyciel, ściśle określone warunki oraz zrozumienie danego sposobu zachowania przez ucznia, to najważniejsze czynniki modelowania postaw wychowawczych. Żeby je wykształcić, trzeba pamiętać o:
– umiejętnym dawaniu przykładu uczniom i przestrzeganiu ustalonych zasad;
– właściwym i skutecznym reagowaniu na problemy (czego oczekiwałbyś od nauczyciela, gdybyś był na miejscu ucznia?)
– stworzeniu bezpiecznego środowiska w przestrzeni klasy i szkoły poprzez:
- zaznaczenie granic norm i postępowania;
- ustalenie i bardzo konsekwentne egzekwowanie oczekiwań i zasad;
- zaopiekowanie się i wsparcie uczniów, zwłaszcza słabszych, poprzez aktywne słuchanie, empatię, szacunek, gotowość do podjęcia wysiłku, jakim jest rozmowa pomagająca wyjaśnić problem, czy zrozumieć trudną kwestię;
- nagradzanie zachowań prawidłowych i karanie niepożądanych poprzez absolutne ponoszenie konsekwencji za łamanie ustalonych zasad;
- silną, sprawiedliwą i konsekwentną postawę nauczyciela w momentach dyscyplinowania uczniów.
Warto pamiętać, że:
- stanowczość, cierpliwość i okazywanie wsparcia w relacji z uczniem daje mu poczucie bezpieczeństwa;
- relacje oparte na zaufaniu mogą zapobiec eskalacji niepożądanych zachowań;
- poprawa nie nastąpi od razu, normą jest bowiem fakt, ze zachowania niepożądane, agresywne, mają silną tendencję do powracania.
Często zachowania prezentowane przez uczniów są wyuczone i utrwalone przez środowisko rodzinne, trudno jest więc w krótkim czasie zniwelować te niewłaściwe, utrwalane wcześniej latami, ale przy konsekwentnym postępowaniu i modelowaniu właściwych postaw poprzez pokazywanie, jak należy zachować się w danej sytuacji, co warto zrobić, rokowania zdecydowanie wzrosną.
