Gdybyś w kilku słowach miała przedstawić współczesne środowisko pedagogiczne (uczeń, nauczyciel, dyrektor szkoły) w naszym kraju to jak by to zabrzmiało:
A.R: Rozwój szkolnictwa wspierany przez powiązane z nim reformy odgrywa kluczową rolę w kreowaniu świadomości przyszłych pokoleń. Młody człowiek, prowokowany przez otaczający świat mediów oraz środowisko w jakim żyje narażony jest na negatywne postawy wobec nauki i przyszłego rozwoju. Rola nauczyciela w obecnych czasach jest trudna, mocno niedoceniana (wręcz marginalizowana w różnych kręgach społecznych), a często to właśnie na barkach nauczyciela spoczywa najważniejsze zadanie (misja), jakim jest kreowanie postaw i ideologii u młodych ludzi, czyli budowanie „kręgosłupa społeczeństwa”. Dobór wykwalifikowanej kadry pedagogicznej to rola dyrektora placówki oświatowej. Jest to warunek, jaki stawia przed nami Karta Nauczyciela i jednocześnie ogromne wyzwanie w odniesieniu do oczekiwań rodziców, którzy w zaufaniu powierzają nam swoje dzieci.
W dobie zreformowanej oświaty dyrektor szkoły to bardzo ważna postać, która przez pryzmat swojej wiedzy i doświadczenia musi sprostać szerokim i niekiedy bardzo trudnym zadaniom. Wśród wielu umiejętności jakie musi on posiadać są jednak takie, które nie do końca kojarzą się z zarządzaniem placówką oświatową – wymieńmy choćby przygotowanie menedżerskie:
A.R: Najważniejszym zadaniem dla każdego dyrektora szkoły jest właściwe zarządzanie
i organizacja pracy w szkole poprzez odpowiedni przydział obowiązków nauczycielom i pozostałym pracowników szkoły oraz stały nadzór nad właściwym funkcjonowanie placówki.
Jednakże współczesny dyrektor powinien być pedagogiem – menedżerem, czyli osobą zdolną nie tylko do administrowania placówką oświatową, ale również do rozwiązywania problemów administracyjnych i ekonomicznych oraz wprowadzania efektywnych koncepcji doskonalących.
Kwalifikacje i ogrom wiedzy pochodzącej z różnych dziedzin (również z zakresu ekonomii
i prawa oraz strategii zarządzania) jakie musi posiadać dyrektor, czynią z niego głównego zarządcę. Sprawuje on kontrolę nie tylko nad finansami placówki, reprezentowaniem jej na zewnątrz oraz sprawowaniem nadzoru nad gronem pedagogicznym, ale również nad stwarzaniem warunków do rozwoju placówki oraz nauczającej w niej pracowników poprzez ciągłe doszkalanie, rozwijanie ich umiejętności oraz jako najważniejszy aspekt, poprzez prowadzenie dialogu pomiędzy różnymi stronami negocjacji.
Przy całym szacunku dla dyrektora jako menedżera – szkoła to nie korporacja, nauczyciele to nie maszyny, a uczniowie to nie produkty, które można sprzedać za odpowiednią cenę. Czy zgodzisz się, że od osoby na tym stanowisku należy wymagać znacznie więcej?
Stwarzanie warunków dla prowadzenia prawidłowej działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej szkoły m.in. w zakresie właściwej współpracy z podległym personelem, czy też inicjowania współpracy i motywowania do jej podejmowania wszystkich podmiotów środowiska szkoły: uczniów, rodziców, nauczycieli i pracowników niepedagogicznych to również umiejętności, którymi musi pochwalić się nowoczesny dyrektor instytucji oświatowej.
Szczególna rola dyrektora szkoły wiąże się również z obowiązkami związanymi z szeroko pojętą rolą pracodawcy. W jakim zakresie obowiązki te wymagają działań podejmowanych bezpośrednio przez dyrektora i jak wpływają na wykonywane przez niego zadania?
A.R.: Podejmując rolę pracodawcy dyrektor przyjmuje na siebie obowiązki wynikające zarówno z realizacji ustaw oświatowych, jak i przepisów prawa pracy. Definicja pracodawcy jest nierozerwalnie związana z czynnościami podejmowanymi z zakresu prawa pracy, a tym samym w procesie związanym z zatrudnianiem i zwalnianiem pracowników.
Zadania te w placówce oświatowej należą do obowiązków jej przełożonego, który zgodnie
z ustawami oświatowymi jest organem szkoły ustanowionym do wykonywania tych czynności. Zgodnie z Ustawą o Systemie Oświaty z 7 września 1991 r. w art. 39: „Dyrektor jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole lub placówce nauczycieli i pracowników nie będących nauczycielami. Dyrektor w szczególności decyduje w sprawach:
- zatrudniania i zwalniania nauczycieli oraz innych pracowników szkoły lub placówki,
- przyznawania nagród oraz wymierzania kar porządkowych nauczycielom i innym pracownikom szkoły lub placówki,
- występowania z wnioskami, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i rady szkoły lub placówki, w sprawach odznaczeń, nagród i innych wyróżnień dla nauczycieli oraz pozostałych pracowników szkoły lub placówki”.
Odnosząc się do roli dyrektora jako pracodawcy należy wspomnieć również, że znowelizowana 6.08.1996r. Karta Nauczyciela utrzymała w mocy zapis art. 7 w brzmieniu: „Szkołą kieruje dyrektor, który jest jej przedstawicielem na zewnątrz, przełożonym służbowym wszystkich pracowników szkoły, przewodniczącym rady pedagogicznej”. W tym znaczeniu takie pojęcia jak „kierowanie szkolą i reprezentowanie jej na zewnątrz” oraz „przełożony służbowy wszystkich pracowników” są równoznaczne z pojęciem „pracodawca”.
Arletta Romaniuk
